Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Τόκιο ολοκληρώθηκαν με την Ελλάδα να προσθέτει στην συγκομιδή της τέσσερα μετάλλια: το ασημένιο που κατέκτησε η Εθνική ομάδα πόλο των ανδρών, το χρυσό που κέρδισε ο Μίλτος Τεντόγλου στο μήκος, το χάλκινο που πήρε ο Λευτέρης Πετρούνιας στους κρίκους και το χρυσό του Στέφανου Ντούσκου στο μονό σκιφ των ανδρών. Όλα τα ολυμπιακά μετάλλια που θα φέρουν πίσω στην Ελλάδα οι αθλητές μας, θα έχουν στο ένα μέρος τους το σχέδιο που φιλοτέχνησε η διεθνούς φήμης Ελληνίδα σχεδιάστρια Έλενα Βότση.

Το όνομά της έχει πλέον περάσει στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων αφού το σχέδιο αυτό θα υπάρχει για πάντα στα ολυμπιακά μετάλλια. Η ίδια ωστόσο, όπως εξομολογείται στο okmag.gr, θεωρεί ότι έκανε απλά τη δουλειά της. Μια δουλειά που λατρεύει και συνεχίζει να την κάνει με την ίδια όρεξη. Θα το καταλάβει κανείς αν την πετύχει στην Ύδρα, στο καταφύγιό της, να εξυπηρετεί τον κόσμο που μπαίνει στο κατάστημά της. Είναι από τα πρώτα που συναντάς φτάνοντας στο λιμάνι.

Η ανάγκη να εξυπηρετήσει τον κόσμο που έμπαινε στο κατάστημα μας έκανε να διακόψουμε αρκετές φορές την τηλεφωνική μας συνομιλία. Δείγμα της εργατικότητας και της σεμνότητας που έχει ως άνθρωπος και επιβεβαιώνεται από όλα όσα είπε στο okmag.gr με αφορμή τα ολυμπιακά μετάλλια και πώς κατάφερε να είναι το δικό της σχέδιο εκείνο που τα κοσμεί.

Νιώθετε κάθε φορά την ίδια συγκίνηση στους Ολυμπιακούς Αγώνες με την πρώτη χρονιά που τα μετάλλια είχαν επάνω το σχέδιό σας;

Εννοείται! Όταν έλαβα την πρόσκληση, ήμουν στο κατάστημα του Κολωνακίου, έγραφε ότι δεν έπρεπε να το πω πουθενά και ότι ήταν αυστηρά προσωπική… Οπότε καταλαβαίνετε πως για μένα και η πρόσκληση ήταν ένα σοκ κι ένα τεράστιο πράγμα που είπα «Αποκλείεται! Δεν το κάνω!» Αυτή ήταν η πρώτη μου σκέψη. Μόλις χαλάρωσα, μάζεψα τα βιβλία μου, ήρθα στην Ύδρα και ξεκίνησα τον σχεδιασμό. Ακόμα και τώρα που βλέπω τα μετάλλια, δεν το πιστεύω. Θυμάμαι όλη αυτή την πορεία και συγκινούμαι. Βλέπω τη χαρά στους αθλητές -γιατί αυτοί είναι οι πρωταγωνιστές- και ειλικρινά χαίρομαι και συγκινούμαι μαζί τους.

Έχετε πει ότι ήταν η σημαντικότερη στιγμή της καριέρας σας.

Σίγουρα. Είναι κάτι που θα μείνει για πάντα. Πολλές φορές με ρωτάνε, γιατί δεν μοιάζει με την προσωπική μου δουλειά. Όταν έχεις να σχεδιάσεις κάτι τόσο μεγάλο, δεν είναι απαραίτητο να φανεί η δουλειά σου, η γραμμή σου ή να το κάνεις μοντέρνο. Πρέπει να το κάνεις διαχρονικό και να υπηρετήσει κάποιες αξίες, να μεταφέρεις τον μύθο. Εγώ προσπαθούσα να μεταφέρω το από πού ξεκίνησαν οι Ολυμπιακοί Αγώνες. Έβαλα τη Νίκη του Παιωνίου που σύμφωνα με τον μύθο κατεβαίνει στο Στάδιο για να στεφανώσει τον νικητή, το Καλλιμάρμαρο όπου αναβίωσαν το 1896 οι Ολυμπιακοί και πίσω τον Παρθενώνα. Όταν έκανα το σχέδιο -έπρεπε να δώσει μόνο μια πρόταση ο κάθε σχεδιαστής- δεν ήξερα ότι συγχρόνως γινόταν και μία προσπάθεια από την Επιτροπή Αθήνα 2004 και την Γιάννα Αγγελοπούλου να μείνει η πρώτη πλευρά για πάντα. Αυτό το έμαθα στις 2 Ιουλίου του 2003 που παρουσιάστηκε στην Πράγα και με πήρε η κυρία Αγγελοπούλου και μου είπε «Τα καταφέραμε! Δέχτηκε η επιτροπή, αυτή θα είναι η πρώτη πλευρά του μεταλλίου για πάντα». Και πάλι, δεν έπρεπε να το πω πουθενά. Ήμουν και πάλι στην Ύδρα με το στόμα κλειστό και τη χαρά τεράστια.

(Dimitrios Papageorgiou)

Δεν ήταν δύσκολο να μην το μοιράζεστε με κανέναν τότε; Γιατί ουσιαστικά ξεκινούσε να γράφεται ιστορία για εσάς αλλά και για την Ελλάδα.

Εγώ δεν το είδα έτσι. Είδα τι μπορούσα να κάνω καλύτερο για αυτό που μου ζητήθηκε. Εάν το έβλεπα έτσι, μπορεί και να μην έκανα τίποτα. Ήρθα στην Ύδρα, κλείστηκα στο σπίτι και άρχισα να δουλεύω, να σχεδιάζω. Έκανα πολλά σχέδια. Πολλά βιβλία, πολλά στοιχεία. Όμως, τελικά, αποφάσισα να δώσω το πρώτο σχέδιο που είχα σκεφτεί γιατί κράτησα το στοιχείο του μύθου που θέλει όρθια τη Νίκη μέσα στο Στάδιο. Και για το 2004 βέβαια, από την πρώτη στιγμή, ήθελα να χρησιμοποιήσω τα ελληνικά γράμματα που είναι σύνολα αναγνωρίσιμα και είναι γράμματα που μας έδωσαν λέξεις όπως «φιλοσοφία», «δημοκρατία». Έπρεπε να είναι στο μετάλλιο του 2004. Τώρα, κάθε τέσσερα χρόνια, στην πίσω πλευρά, η κάθε διοργανώτρια χώρα βάζει τα δικά της στοιχεία.

Τι ήταν αυτό που στην αρχή σας φόβισε και σκεφτήκατε να μην το αναλάβετε;

Ήταν κάτι πάρα πολύ μεγάλο. Πήρα την πρώτη επιστολή-πρόσκληση για να λάβω μέρος στον σχεδιασμό, δεν έπρεπε να πω τίποτα, έκλεισα τον φάκελο και βγήκα και περπάταγα στον δρόμο για να δω τι θα κάνω. Και μετά έλεγα «δεν θα το κάνω», «θα το κάνω», «δεν μπορώ να το κάνω, δεν μπορώ τόσο άγχος». Έπειτα που πέρασαν οι ώρες είπα «θα στείλω ένα σχέδιο και θα το ξεχάσω». Ακολούθησαν αρκετά ραντεβού με την Επιτροπή και μια μέρα μου είπαν «διαλέξαμε το δικό σας σχέδιο, πρέπει να το είχατε καταλάβει». Εγώ δεν είχα καταλάβει τίποτα όσο πηγαινοερχόμουν, δεν μπορούσα να το σκεφτώ γιατί ήταν πολύ μεγάλο.

Γιατί επιστρέψατε στην Ύδρα για να το σχεδιάσετε; Είναι η πηγή έμπνευσής σας το νησί;

Επειδή μου αρέσει πάρα πολύ η δουλειά μου -μου αρέσει πάρα πολύ να σχεδιάζω, να πειραματίζομαι-, έχω την τύχη αυτό να μπορώ να το κάνω παντού. Από τον καφέ που θα κάτσω σε ένα διάλειμμα στο Σύνταγμα μέχρι οπουδήποτε. Μπορεί να είμαι σε φασαρία και να «κλειστώ» να σχεδιάσω και αυτό είναι πολύ ωραίο. Στο νησί επέστρεψα, απλά γιατί ήθελα να «κλειστώ» πραγματικά στο σπίτι μου: εγώ, η θάλασσα και τα χαρτιά μου. Να μην έχω καμία επαφή με τίποτα.

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η Ύδρα είναι το καταφύγιό σας;

Είναι, δεν το συζητώ. Είναι ο τόπος που μεγάλωσα και ο τόπος των γονιών μου. Εδώ έζησα τα παιδικά μου χρόνια, τα εφηβικά, τα όνειρα, όλα.

Όλοι όσοι σας ξέρουν προσωπικά μιλούν για έναν πολύ σεμνό άνθρωπο που προτιμά να μην μιλά για τον εαυτό του. Οι ντόπιοι όμως με τους οποίους συναναστρέφεστε ξέρουν όλα αυτά τα σπουδαία που έχετε καταφέρει;

Δεν ξέρω αν είναι σπουδαία, εγώ χαίρομαι να λέω «καλημέρα» και να έχω ένα χαμόγελο. Αν είναι σπουδαίο ή τι είναι, ας το αφήσουμε, εγώ τη δουλειά μου κάνω. Απλά είμαι τυχερή που μου αρέσει αυτό που κάνω, το χαίρομαι και αυτό με βοηθάει να το κάνω καλύτερα.

Είναι αποτέλεσμα τύχης όλο αυτό που έχετε «χτίσει» ή σκληρής δουλειάς;

Πρέπει να σου αρέσει τόσο που να μην καταλαβαίνεις τις ώρες δουλειάς. Δεν είναι τύχη, δεν είναι κάθομαι και κάνω διακοπές, έχει πολλή δουλειά. Επιλέγεις βέβαια πώς θα το κάνεις. Υπάρχουν και διαφορετικοί δρόμοι. Άλλος το κάνει με άλλους τρόπους, εγώ προχωράω και το κάνω με σκληρή δουλειά. Αυτό ήθελα από την αρχή και αυτό έκανα. Υπάρχει κόσμημα στην Ελλάδα, αν το πάμε κι εκεί απλά, δυστυχώς, πολλά νέα παιδιά μπαίνουν στον εύκολο δρόμο της αντιγραφής. Αυτό ούτε που τα τιμά ούτε που τα βοηθάει μακροπόθεσμα. Θέλει δουλειά. Είναι εύκολο να πεις ότι θα κάνεις κάτι αλλά ό,τι κι αν είναι αυτό -μα ο,τι κι είναι-, αν θες πραγματικά να το προχωρήσεις, πρέπει να δουλέψεις. Πρέπει να είσαι ανοιχτός να μάθεις και να το χαίρεσαι.

Είναι, από την άλλη, αρκετοί αυτοί που θεωρούν το κόσμημα είδος πολυτέλειας.

Από την πρώτη μέρα που άνοιξα το μαγαζί στην Ύδρα ήθελα να έχω πράγματα οικονομικά μέχρι ακριβά: να έχει κάτι από 30 ευρώ και να φτάνει σε πολλές χιλιάδες. Κι αυτό ακόμα το κάνω. Δεν θέλω να είναι μόνο το ακριβό. Θέλω να προσθέτω συλλογές, να προσθέτω θέματα χωρίς να μπαίνω σε καλούπια: μόνο χρυσό ή μόνο κόσμημα. Έχω κάνει και πορσελάνες. Φέτος έκανα και τη σειρά με τα Tshirts που έκανα όταν ήμουν φοιτήτρια. Με τη διαφορά ότι τότε τα έκανα στο χέρι, τα ζωγράφιζα και τώρα τα τυπώνω. Όλα αυτά είναι ωραία, δεν χρειάζεσαι καλούπια. Να το χαίρεσαι και να προχωράς.

Όταν βλέπετε μια δημιουργία σας επάνω σε μια κυρία ή ένα από τα αντικείμενα που σχεδιάσατε σε ένα σπίτι, ποιο είναι το συναίσθημά σας;

Χαμογελάω. Το χαίρομαι πάρα πολύ. Χθες πέρασε μία κυρία που είχε ένα κόσμημά μου 20 χρόνια και μου λέει «το φοράω συνέχεια και είναι σαν να το πήρα χθες».

Στο βιογραφικό σας έχετε συνεργασίες όπως με τον οίκο Gucci και τον Ralph Lauren. Αν μπορούσατε να βάλετε ένα ακόμα highlight στην επαγγελματική σας πορεία ποιο θα ήταν αυτό;

Είναι διαφορετικά πράγματα. Μου αρέσει να σχεδιάζω για το κατάστημα, για μία πελάτισσα, να σχεδιάζω μοναδικά πράγματα, πορσελάνες, ύφασμα. Όλα είναι διαφορετικά project. Μου αρέσουν οι συνεργασίες με τα Μουσεία γιατί είναι σαν ένα πρόβλημα που πρέπει να το λύσω. Στο μουσείο δεν θα βάλω κάτι ακριβό, θα πρέπει να βάλω υλικά που θα είναι εύκολα να αγοραστούν κι από έναν φοιτητή ακόμα.

Έχετε σκεφτεί ή σας ζητήθηκε ποτέ να ζήσετε στο εξωτερικό;

Υπήρχαν κάποιες σκέψεις αλλά τελικά αποφάσισα να μείνω και να κάνω τον δικό μου χώρο και να κάνω τα δικά μου πράγματα, Κι όλα τα υπόλοιπα μπόρεσαν να γίνουν παράλληλα…

Τι πρέπει να ξέρετε για την Έλενα Βότση που επανασχεδίασε τα ολυμπιακά μετάλλια

  • Σπούδασε ζωγραφική στη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, στο εργαστήριο του Δημήτρη Μυταρά.
  • Μαθήτευσε δίπλα στον Γιάννη Βαλαβανίδη στο εργαστήριο Μωσαϊκού.
  • Συνέχισε τις σπουδές της, με Υποτροφία του Ιδρύματος Ωνάση,  στο Royal College of Art του Λονδίνου και στην τάξη του David Watkins, από όπου και απέκτησε Master of Arts στο κόσμημα.
  • Κατά τη διάρκεια των σπουδών της στο Λονδίνο κέρδισε δεύτερη υποτροφία από το ίδιο το Κολέγιο, από όπου και αποφοίτησε πρώτη, αποσπώντας το βραβείο Bakri memorial award.
  • Οι συνεργασίες της ξεκίνησαν ήδη από τα πρώτα χρόνια των σπουδών της στο Royal College of Art, όταν επιλέχτηκε να σχεδιάσει και να κατασκευάσει τα κοσμήματα για την επίδειξη μόδας του  William Chan, στο Λονδίνο.
  • Ακολούθησαν σημαντικές συνεργασίες, όπως αυτή με τη χρυσοθήκη Ζολώτα, ο σχεδιασμός του αναμνηστικού δώρου για τη Σύνοδο Κορυφής των προέδρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ο σχεδιασμός για το «Κλειδί» της Ύδρας.
  • Η πρώτη μεγάλη διεθνής συνεργασία πραγματοποιήθηκε, όταν ο ίδιος ο πρόεδρος του Ομίλου Gucci την επέλεξε προσωπικά και την προσκάλεσε στην Φλωρεντία, όπου εντάχθηκε στο δυναμικό του Ομίλου, σχεδιάζοντας κοσμήματα και αντικείμενα για λογαριασμό του Ιταλικού Οίκου.
  • Ακολούθησε η συνεργασία της με την Εθνική Πινακοθήκη, το Μουσείο της Ακρόπολης, το Μουσείο Μπενάκη, το Μουσείο Κυκλαδικής τέχνης, το Ιστορικό Αρχείο Μουσείο Ύδρας και το Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή. Συνεργασίες που συνεχίζονται μέχρι τώρα.
  • Στην εκτός συνόρων πορεία της ήρθε να προστεθεί η συνεργασία της με τον Οίκο Ralph Lauren, για τον οποίο σχεδίασε κοσμήματα για τις επιδείξεις και τα καταστήματά του.
  • Τις χρονιές 2018, 2019, 2020, είχε την τιμή να σχεδιάσει το βραβείο της Δημοκρατίας, το οποίο έχει θεσπίσει ο Δήμος Αθηναίων και απονέμεται στα πλαίσια του Athens Democracy forum, που διοργανώνεται από τους συντάκτες των New York Times  και την εφημερίδα «Καθημερινή».
  • Το 2020 της ανατέθηκε από το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, σε συνεργασία με την Τράπεζα Πειραιώς, ο σχεδιασμός του αναμνηστικού μεταλλίου1821-2021  για την επέτειο των εορτασμών των 200 χρόνων από την επανάσταση του 1821. Το 2021, για τον ίδιο σκοπό, σχεδίασε το μετάλλιο για τον Δήμο Υδραίων.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ