«Η Κυρά της Ρω», σε σκηνοθεσία Σταύρου Λίτινα, με τη Φωτεινή Μπαξεβάνη στον πρωταγωνιστικό ρόλο, θα παρουσιάζεται όλο τον Φεβρουάριο, στη νέα σκηνή του Arroyo (κάθε Σάββατο και Κυριακή). Βασίζεται στην ομώνυμη νουβέλα του Γιάννη Σκαραγκά και είναι εμπνευσμένη από τη ζωή της Δέσποινας Αχλαδιώτη, της Ελληνίδας χήρας που έγινε γνωστή ως Κυρά της Ρω από το όνομα του μικρού νησιού, στο οποίο έζησε μόνη από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι τα βαθιά γεράματά της.
Είναι ένας ρόλος που η Φωτεινή Μπαξεβάνη έχει σε ξεχωριστή θέση στην καρδιά της ανάμεσα στους σχεδόν 80 ρόλους που έχει κάνει στην καριέρα της. Ξεχωριστή θέση έχει και για το κοινό, η καθηλωτική ερμηνεία της στη συγκεκριμένη παράσταση. Όσοι την έχουν αγαπήσει ως «Πέπη» στα «Εγκλήματα» ή ως «Αριστέα» στο «Ζακέτα να πάρεις», σε χαρακτήρες με περισσότερα κωμικά στοιχεία, συνειδητοποιούν την υποκριτική της δεινότητα βλέποντας την ως «Δέσποινα Αχλαδιώτη».
Υπάρχουν σύγχρονες γυναίκες στις οποίες αναγνωρίζετε τη γενναιότητα της ηρωίδας που υποδύεστε;
Οι σύγχρονες γυναίκες αντιμετωπίζουν τις δυσκολίες που αντιμετώπιζαν πάντα, σε μια εποχή όμως που δείχνει να φέρνει αλλαγές για το πόσο σοβαρά ακούγονται οι φωνές τους. Η Δέσποινα Αχλαδιώτη ήταν ένα άλλο είδος ηρωίδας, μια ασκητική φυσιογνωμία στην άκρη του πουθενά που έπρεπε να βρει έναν τρόπο να πιστέψει στον άνθρωπο, σε μια απελπιστική περίοδο. Αυτή η επιμονή την κάνει συναρπαστική στα μάτια μου.
Ποιες ήταν οι πρώτες σας σκέψεις διαβάζοντας το έργο;
Συγκινήθηκα πολύ όταν διάβασα το βιβλίο του Γιάννη Σκαραγκά πάνω στο οποίο βασίστηκε η παράστασή μας. Άγγιξε πολύ βαθιά και πανανθρώπινα βιώματα και συναισθήματα με έναν ποιητικό λόγο που τους έδωσε ακόμα μεγαλύτερη έμφαση. Ένιωσα ότι διαβάζω την ιστορία μιας γυναίκας χωρίς εποχή και τόπο, η οποία ξεκινά να αφηγηθεί το μοναχικό της ταξίδι στον κόσμο των ζωντανών.
Αυτό το μοναχικό ταξίδι της ηρωίδας σας, θα μπορούσατε να πείτε ότι έχει κοινά με τη δική σας ζωή; Ταυτίζεστε μαζί σε της σε κάποια σημεία;
Αν διαβάσετε το κείμενο ή δείτε την παράσταση θα δείτε ότι η ιστορία αυτή έχει μία «πλούσια θεματολογία ζωής», είναι αδύνατον να μην ταυτιστείς σε πολλά σημεία. Είναι κάτι που μου το εξομολογούνται και οι θεατές, όποιας ηλικίας και φύλου.
Υπάρχουν κι αυτοί που υποστηρίζουν ότι η ιστορία της Κυράς της Ρω είναι διαφορετική από αυτή που ξέρουμε και ότι δεν ήταν τίποτα άλλο από μια γυναίκα που «εξορίστηκε» από το νησί της ως ανεπιθύμητη.
Αυτό δεν ισχύει και το ξέρω πολύ καλά γιατί προηγήθηκε έρευνα που κάναμε στο νησί και μάθαμε την πραγματική της ιστορία από συγγενείς της και κατοίκους του νησιού. Πάντα θα υπάρχουν απόψεις και ερμηνείες. Ούτε το βιβλίο, ούτε η παράσταση είχαν στόχο τους το ντοκιμαντέρ. Εστιάσαμε στα σύμβολα και τα έθιμα μιας γυναίκας που αναδεικνύει την εμπειρία της απώλειας και της ελπίδας για κάτι πιο ανθρώπινο -στην προσπάθειά της να τιμήσει και να γιορτάσει τη ζωή.
Ο δικός σας τρόπος να διαχειριστείτε μια απώλεια ποιος είναι;
Η υπομονή και η σκέψη ότι ο χρόνος όλα τα απαλύνει.
Η επίσκεψή σας στον τόπο της, άλλαξε την οπτική σας για το έργο;
Είναι ένας ιδιαίτερος τόπος που νομίζω ότι ξεκαθάρισε κάποιες λεπτομέρειες και φώτισε τη διάσταση της ιστορίας μας.
Είναι ένας ρόλος που θα κουβαλάτε μέσα σας για καιρό;
Οπωσδήποτε. Είναι μια εμπειρία μυσταγωγίας όχι μόνο για τους θεατές αλλά και για μένα. Είναι μια πανανθρώπινη διαδρομή, από τα θαύματα του κόσμου μας στην απώλειά τους και στην αγάπη που αφήνουν σε όσους χόρτασαν από ανθρωπιά. Το βλέπω στα μάτια των θεατών στο χειροκρότημα αλλά και μέσα μου.
Ποιους άλλους ρόλους σας θα βάζατε στην πρώτη πεντάδα σας;
Όλους τους ρόλους μου τους έχω αγαπήσει. Και στο θέατρο και στην τηλεόραση και στον κινηματογράφο, και είναι πολλοί… Πάνω από 80… Ο κόσμος επίσης έχει διάφορους αγαπημένους ανάλογα βέβαια και ποιους έχει παρακολουθήσει. Καμιά φορά μου μιλάνε στο δρόμο και μου λένε για πολύ παλιούς ρόλους και χαίρομαι ιδιαίτερα που θυμούνται παραστάσεις μετά από τόσα χρόνια.
Μπορείτε να μοιραστείτε μαζί μας κάποια από αυτές τις ιστορίες;
Οι ιστορίες είναι πολλές. Θα σας πω μία που πραγματικά με συγκίνησε πολύ. Βρισκόμουν στην Κρήτη και ήρθε και μου μίλησε μία γυναίκα: «Κυρία Μπαξεβάνη θα ήθελα να σας εξομολογηθώ κάτι. Είχα δει την παράσταση στη Θεσσαλονίκη. Είχα χάσει τον άντρα μου ενάμιση χρόνο πριν και δεν μπορούσα να ξανακοιμηθώ στο κρεβάτι μας. Μου ήταν αδύνατον. Το βράδυ μετά την παράσταση ένοιωσα την επιθυμία και κοιμήθηκα στο κρεβάτι μας ξανά. Σας ευχαριστώ. Ήθελα να το μοιραστώ μαζί σας». Κάναμε μία μεγάλη αγκαλιά, την ευχαρίστησα που μου το είπε με βουρκωμένα μάτια. Αυτή είναι η δύναμη του θεάτρου. Μπορεί να σου αλλάξει τη ζωή. Σίγουρα είναι πολλές οι ιστορίες των θεατών αλλά δεν τις μαθαίνουμε… η σκέψη όμως ότι μία παράσταση μπορεί ν΄ αλλάξει τη ζωή έστω κι ενός ανθρώπου, μας δίνει δύναμη και πίστη στη δουλειά μας να συνεχίζουμε με αλήθεια και ψυχή.
Οι ηθοποιοί έχουν την πολυτέλεια στη σημερινή πραγματικότητα να επιλέγουν τις δουλειές τους;
Πάντα η τελική επιλογή είναι δική μας. Ανάλογα βέβαια και με τις προτάσεις που έχουμε.
Αυτό ισχύει και στη ζωή μας;
Στη ζωή ακόμα πιο πολύ. Στη δουλειά του ηθοποιού τις πιο πολλές φορές έχεις μία πρόταση για δουλειά που έχει ήδη συσταθεί από τον παραγωγό, σκηνοθέτη κλπ. Στη ζωή πολλές φορές αυτές οι επιλογές ξεκινάνε αρχικά από εμάς τους ίδιους.
Φωτογραφίες: Πάτροκλος Σκαφιδάς
