Δεν ήταν ο ιδανικός πρίγκιπας του παραμυθιού, αλλά για 73 ολόκληρα χρόνια ήταν ο «βράχος» της Ελισάβετ. Εκείνη ως αντάλλαγμα του πρόσφερε την οικογένεια που πάντοτε αναζητούσε. «Το μόνο αληθινό πράγμα για εμένα σε αυτόν τον κόσμο είναι η Λίλιμπετ», είχε πει ο Φίλιππος για εκείνη, όμως από τις 9 Απριλίου η Λίλιμπερτ έμεινε μόνη. Πάρε εδώ μια γεύση από την πολυτάραχη ζωή του…
Πρίγκιπας σε εξορία
Στις 10 Ιουνίου 1921 ο πρίγκιπας Φίλιππος ήρθε στον κόσμο πάνω στο τραπέζι της κουζίνας, στο Μον Ρεπό της Κέρκυρας. Η μητέρα του ήταν η πριγκίπισσα Αλίκη του Μπάτενμπεργκ και ο πατέρας του ο πρίγκιπας Ανδρέας της Ελλάδας και της Δανίας, ενώ είχε τέσσερις μεγαλύτερες αδελφές. Το 1921 βασιλιάς της Ελλάδας ήταν ο θείος του, ο Κωνσταντίνος Α’, οπότε εκείνος, ως γιος του αδελφού του βασιλιά, ήταν έκτος στη σειρά διαδοχής του ελληνικού θρόνου. Μάλιστα η πρώτη του επίσκεψη στην Αγγλία έγινε όταν ήταν μόλις 3 μηνών μαζί με τη μητέρα και τις αδελφές του. Η αλήθεια είναι ότι έζησε ελάχιστα στην Ελλάδα. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή το 1922 η οικογένειά του αναγκάστηκε να εξοριστεί με ιδιαίτερα επεισοδιακό τρόπο. Ο πατέρας του συνελήφθη στην Κέρκυρα τον Οκτώβριο του 1922 και μεταφέρθηκε στην Αθήνα για να δικαστεί από έκτακτο στρατοδικείο. Καταδικάστηκε σε θάνατο, όμως η απόφαση δεν εκτελέστηκε χάρη στη μεσολάβηση της βρετανικής κυβέρνησης. Το βρετανικό αντιτορπιλικό «Καλυψώ», με το οποίο τελικά αναχώρησε ο πατέρας του από την Κέρκυρα, κατάφερε να παραλάβει την οικογένεια του Φίλιππου κάτω από αντίξοες συνθήκες, με τον 18 μηνών πρίγκιπα να μεταφέρεται μέσα σε ένα καφάσι από πορτοκάλια(!). Η οικογένεια του Φίλιππου διέφυγε στη Γαλλία και εγκαταστάθηκε στο προάστιο Σεν Κλουντ του Παρισίου, φιλοξενούμενοι της Μαρίας Βοναπάρτη, εύπορης συζύγου του αδελφού του Ανδρέα, πρίγκιπα Γεωργίου. Μετά την τραυματική διαδικασία της εξορίας η βαθιά θρησκευόμενη μητέρα του διαγνώστηκε με σχιζοφρένεια και κλείστηκε σε ψυχιατρική κλινική, ενώ ο μόλις 9 ετών Φίλιππος στάλθηκε σε σχολείο στην Αγγλία. Για τα επόμενα πέντε χρόνια είχε ελάχιστη επικοινωνία με τη μητέρα του, ενώ ζούσε κατά περιόδους σε διάφορα μέρη. Επίσης, δεν έμαθε ποτέ ελληνικά. Σε ερώτηση για την ιδιαίτερα δύσκολη παιδική του ηλικία στις συνθήκες της εξορίας, ο ίδιος είχε πει: «Δεν νομίζω ότι ήταν αναγκαστικά τόσο δυστυχισμένα. Δεν ήταν τόσο ανάστατα όσο φαίνεται». Ο πατέρας του, πρίγκιπας Ανδρέας, είχε πρόβλημα με τον τζόγο, ενώ είχε επιλέξει να αφήσει την οικογένειά του και να ζει με τις ερωμένες του στο Μόντε Κάρλο. «Η οικογένεια διαλύθηκε. Η μητέρα μου ήταν άρρωστη, οι αδελφές μου παντρεύτηκαν, ο πατέρας μου ήταν στη νότια Γαλλία. Απλά έπρεπε να συνεχίσω. Έτσι κάνει ο κάθε άνθρωπος» είχε πει ο ίδιος, ο οποίος είχε μείνει πια μόνος, σχεδόν άστεγος. Ουσιαστικά ήταν φιλοξενούμενος από συγγενείς, μέχρι που τον ανέλαβε ο αδελφός της μητέρας του, λόρδος Μάουντμπατεν, ο οποίος κατά κάποιο τρόπο πήρε τη θέση του πατέρα του και τον βοήθησε στην εξέλιξή του αρχίζοντας από τη φοίτησή του στο κολέγιο Γκόρντονστουν της Σκοτίας. «Απόλαυσα τις μέρες που πέρασα στο Γκόρ-ντονστουν. Θα ήθελα όσο πιο πολλά αγόρια γίνεται να περάσουν όμορφα τα σχολικά τους χρόνια, όπως και εγώ. Βέβαια το αγαπημένο μου μάθημα ήταν να αποφεύγω ό,τι δεν ήταν υποχρεωτικό» θα εξομολογηθεί αργότερα.
Επαναστάτης με αιτία
Στα 16 του χρόνια φαινόταν να έχει βρει μια ισορροπία, όμως η ζωή είχε άλλα σχέδια για τον «εξόριστο» Φίλιππο, ο οποίος βίωσε ακόμη μία οικογενειακή τραγωδία. Το 1937 το αεροπλάνο στο οποίο επέβαινε η αδελφή του, Σεσίλια, μαζί με τα τρία παιδιά της και τον σύζυγό της έπεσε, χωρίς κανέναν επιζήσαντα. Μάλιστα όπως αργότερα αποκαλύφτηκε, η αδελφή του που ήταν έγκυος είχε γεννήσει μέσα στο αεροπλάνο λίγο πριν από το δυστύχημα. Η τραυματική παιδική ηλικία, η γονική εγκατάλειψη αλλά και η νομαδική ζωή του χωρίς την ασφάλεια ενός σπιτιού σίγουρα είχαν αφήσει τα σημάδια τους πάνω του. Το καυστικό χιούμορ, η αντισυμβατική σκέψη, ο προκλητικός λόγος ήταν οι δικοί του μηχανισμοί άμυνας και δεν τους άλλαξε ποτέ. Όταν κάποιος δημοσιογράφος τον ρώτησε τι γλώσσα μιλούσαν στο σπίτι του, εκείνος, με τον γνωστό κυνισμό του, απάντησε: «Τι εννοείς σπίτι;». Ψηλός, ευθυτενής, με αύρα σταρ του Χόλιγουντ, δεν περνούσε απαρατήρητος. «Είχε μια απίστευτη γοητεία. Εκπληκτική αίσθηση του χιούμορ. Ένα περιπετειώδες αγόρι, εξωστρεφές, που του άρεσε να δοκιμάζει τα όριά του. Ήταν πάντα ο Φίλιππος εκείνος που μάζευε τα άλλα αγόρια και οργάνωνε παιχνίδια. Λάτρευε τη φωτογραφία, η οποία παρέμεινε ένα από τα αγαπημένα του χόμπι» είχε πει η αδελφή του, Σόφι, μιλώντας για εκείνον. Δεν ήταν λίγες οι φορές που το χιούμορ του ξεπερνούσε τα όρια. «Ήταν μεγάλος φιγουρατζής. Όταν ήταν πιο μικρός και περιμέναμε επισκέψεις, έκανε κατακόρυφο». Μάλιστα κάποια στιγμή, όπως θυμάται η αδελφή του, κατά τη διάρκεια ενός garden tea party είχε αφήσει ελεύθερο ένα κοπάδι γουρούνια, το οποίο όρμησε στις καλεσμένες. Οι επιδόσεις του πρίγκιπα Φίλιππου στα αθλήματα ήταν πολύ καλύτερες από την ακαδημαϊκή του πορεία στο κολέγιο Γκόρντον-στουν. Άνθρωποι από το περιβάλλον του είχαν πει ότι ένα από τα χαρακτηριστικά που τον έκαναν να ξεχωρίζει ήταν το δυνατό πνεύμα του αλλά και το γέλιο του, που ακουγόταν παντού. Μια από τις πιο στενές φίλες του Φίλιππου, η Έλεν Φουρφούνη (αργότερα γνωστή με το καλλιτεχνικό όνομα Έλεν Κορντέτ) είχε πει για εκείνον: «Έμοιαζε με αγόρι από τη Βρετανία περισσότερο από ό,τι Έλληνας ή Γερμανός. Όλοι τον λάτρευαν, ιδιαίτερα η μητέρα του, γιατί ήταν τόσο όμορφος».
Η γυναίκα πριν από την Ελισάβετ
Με την όμορφη Καναδή Όσλα Μπένινγκ, την οποία γνώρισε μέσω του θείου του Ντίκι Μάουντμπαντεν το 1939, περνούσαν τα βράδια τους χορεύοντας στο θρυλικό 400 Club του Λονδίνου, ενώ της έγραφε αρκετά συχνά. Ίσως τα τραυματικά παιδικά χρόνια και των δύο και το γεγονός ότι ένιωθαν διαφορετικοί από τους υπόλοιπους να τους έφεραν ακόμα πιο κοντά. «Ξέρω ότι η μητέρα μου ήταν η πρώτη του αγάπη. Δεν μου μίλησε για εκείνον για χρόνια. Μου είχε πει μόνο ότι είχε ερωτευτεί έναν ναυτικό. Μετά βρήκα μια υπέροχη φωτογραφία του Φίλιππου, πολύ νέου, όμορφου με ανακατωμένα κυματιστά μαλλιά» είπε κάποια χρόνια αργότερα η κόρη της Όσλα. Η σχέση τους δεν έμελλε να κρατήσει, αφού εκείνος είχε αρχίσει να γοητεύεται από τη νεαρή τότε πριγκίπισσα Ελισάβετ. Παρ’ όλα αυτά, διατήρησαν φιλικές σχέσεις με την Όσλα Μπένινγκ, ενώ έγινε νονός του γιου της.
Η πριγκίπισσα του παραμυθιού (του)
Η Ελισάβετ και ο πρίγκιπας Φίλιππος ήταν τρίτα ξαδέλφια, κάτι που όμως δεν αποτελεί σπάνιο φαινόμενο στους βασιλικούς κύκλους. Η πρώτη τους συνάντηση έγινε το 1934, στον γάμο της εξαδέλφης του Φίλιππου, πριγκίπισσας Μαρίνας, με τον θείο της Ελισάβετ, δούκα του Κεντ. Ξανασυναντήθηκαν στην τελετή στέψης του πατέρα της Ελισάβετ, βασιλιά Γεωργίου, το 1937. Η τρίτη τους συνάντηση το 1939, όταν εκείνη ήταν μόλις 13 ετών, έμελλε να είναι καθοριστική και για τους δύο. Η νεαρή πριγκίπισσα ερωτεύτηκε τον 18χρονο τότε ελληνικής καταγωγής πρίγκιπα Φίλιππο όταν τον συνάντησε στο Βασιλικό Ναυτικό Κολέγιο στο Ντάρτμουθ. Εντυπωσιάστηκε από το γοητευτικό παρουσιαστικό του αλλά και τις άριστες αθλητικές του επιδόσεις. «Δεν μπορούσε να πάρει τα μάτια της από πάνω του» είχε αποκαλύψει η νταντά της. Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ο Φίλιππος επισκεπτόταν συχνά τα ξαδέλφια του στο κάστρο του Ουίνδσορ, ενώ οι δυο τους αλληλογραφούσαν όταν εκείνος ήταν εν πλω υπηρετώντας στο Βασιλικό Ναυτικό της Αγγλίας. Μάλιστα μέσα στα γράμματά τους έβαζαν και φωτογραφίες τους. Η Ελισάβετ πάντα είχε στο κομοδίνο της μια δική του φωτογραφία, στην οποία είχε μούσι. Από την πλευρά του εκείνος κρατούσε στην καμπίνα του στο πλοίο μια δική της, ενώ στην τσάντα του όταν έφευγε από το πλοίο τα Σαββατοκύριακα έβαζε πάντα μια φωτογραφία της σε μια μικρή δερμάτινη θήκη. Μάλιστα, σε κάθε του άδεια από το πολεμικό ναυτικό πήγαιναν στο θέατρο ή για χορό. «Αγαπάμε τον χορό και οι δύο, και έχουμε χορέψει στα κλαμπ Ciro’s και Quaglino’s αλλά και σε αρκετά πάρτι» είχε παραδεχτεί η Ελισάβετ. Η καταγωγή του αλλά και το γεγονός ότι ήταν χριστιανός ορθόδοξος σε συνδυασμό με τον αντισυμβατικό του χαρακτήρα έκαναν τον πατέρα της Ελισάβετ να έχει αμφιβολίες για την επιλογή της κόρης του. Όμως η επιμονή και το πείσμα της Λίλιμπετ (έτσι την αποκαλούσε χαϊδευτικά) για τον «πρίγκιπά» της δεν άφηναν περιθώρια. Τον Αύγουστο του 1946 ο Φίλιππος προσκλήθηκε να περάσει έξι εβδομάδες για κυνήγι χήνας στο κάστρο Μπαλμόραλ της βασιλικής οικογένειας, το οποίο βρίσκεται στη Σκοτία. «Υποθέτω το ένα οδήγησε στο άλλο και ξεκίνησα να το σκέφτομαι σοβαρά. Όταν επέστρεψα το 1946 και πήγα στο Μπαλμόραλ ήταν πιθανότατα τότε που το είδαμε πιο σοβαρά και αρχίσαμε να το συζητάμε» αποκάλυψε ο Φίλιππος για το πώς ξεκίνησε η σχέση ζωής με την Ελισάβετ.«Είμαι σίγουρος ότι δεν αξίζω όλα τα καλά που μου έχουν συμβεί. Το να έχεις ερωτευτεί ολοκληρωτικά κάνει τα μεγαλύτερα προβλήματα του κόσμου να μοιάζουν μικρά. Συνειδητοποιώ τώρα τι διαφορά έκαναν αυτές οι λίγες εβδομάδες σε μένα. Η γενναιόδωρη φιλοξενία και η ζεστή φιλία αποκατέστησαν την πίστη μου στις αξίες και φώτισαν μια διαστρεβλωμένη άποψη για τη ζωή. Αυτή η συνθήκη (σ.σ. η γνωριμία τους) έκανε περισσότερα για μένα από οποιαδήποτε άλλη στη ζωή μου» ήταν τα λόγια του Φίλιππου στο ευχαριστήριο γράμμα του στην Ελισάβετ στις 14 Σεπτεμβρίου του 1946 μετά τις καλοκαιρινές τους διακοπές. Πιθανότατα στο κάστρο Μπαλμόραλ ήταν που της έκανε πρόταση γάμου, την οποία η ερωτευμένη Ελισάβετ δεν θα μπορούσε παρά να δεχτεί. Πριν από την επίσημη ανακοίνωση του αρραβώνα τους από το παλάτι τον Ιούλιο του 1947, ο Φίλιππος απαρνήθηκε τους τίτλους του (ονομάστηκε Lieutenant Mountbatten RN), ενώ απέκτησε βρετανική υπηκοότητα. Ο μεγαλοπρεπής γάμος τους έγινε τον Νοέμβριο του 1947 και τον παρακολούθησαν 200.000.000 άνθρωποι σε όλο τον πλανήτη. Απόκτησαν μαζί τέσσερα παιδιά, οκτώ εγγόνια και δέκα δισέγγονα. Το 1948 ήρθε στον κόσμο το πρώτο τους παιδί, ο πρίγκιπας Κάρολος, και δύο χρόνια αργότερα γεννήθηκε η πριγκίπισσα Άννα. Το 1960 ήρθε στον κόσμο το τρίτο τους παιδί, ο πρίγκιπας Ανδρέας, και το 1964 ο πρίγκιπας Εδουάρδος. Στον μακροβιότερο βασιλικό γάμο όλων των εποχών τα πράγματα δεν ήταν πάντα ρόδινα. Στα 73 χρόνια που έζησαν μαζί ο δούκας του Εδιμβούργου και η βασίλισσα Ελισάβετ πέρασαν τα πάντα. Πολέμους, διαφορετικές κυβερνήσεις, οικογενειακές κρίσεις, φημολογούμενες απιστίες, διαζύγια, σκάνδαλα, όμως ένα πράγμα παρέμενε πάντα σταθερό: η αγάπη του ενός για τον άλλο. Ο Φίλιππος ήταν πάντα ο «βράχος» της Λίλιμπετ, όπως την αποκαλούσε όταν αλληλογραφούσαν επτά δεκαετίες πριν. «Όλα αυτά τα χρόνια ήταν η δύναμή μου. Του χρωστάω περισσότερα από όσα θα μπορούσε να παραδεχτεί» είχε πει η βασίλισσα κατά την επέτειο των 50 χρόνων του γάμου τους.
Λάτρης της περιπέτειας
Μπορεί η βασίλισσα να είναι λάτρις της ιππασίας από τα παιδικά της κιόλας χρόνια, όμως για τον Φίλιππο τα πράγματα ήταν κάπως διαφορετικά. Για έναν αθλητικό, ανταγωνιστικό και περιπετειώδη άντρα όπως ήταν εκεί-νος η ιππασία δεν είχε τόσο ενδιαφέρον. Μάλιστα, τη χαρακτήριζε ως ένα παθητικό σπορ. Κατά τη διάρκεια όμως των αγώνων ιππασίας στον Ιππόδρομο του Άσκοτ καθόταν πάντα στο πλευρό της συζύγου του για να τη στηρίξει. Η αλήθεια είναι ότι προτιμούσε να παρακολουθεί αγώνες κρίκετ στην τηλεόραση. Στη βασιλική πτέρυγα είχε το δικό του μικρό γραφείο και με τη βοήθεια της γραμματέα του τσέκαρε την αλληλογραφία του ή ό,τι άλλο τον έκανε να μη βαριέται. Το άθλημα του πόλο προοδευτικά έγινε το αγαπημένο του, ενώ ήταν πολύ καλός με διακρίσεις ακόμα και σε εθνικό επίπεδο. «Το πόλο δεν είναι ακριβώς φτηνό και ο καθένας που θέλει να παίξει πρέπει είτε να έχει καλή δουλειά είτε να υποστηρίζεται από έναν δοτικό σπόνσορα ή γονέα. Η σύζυγός του πρέπει να έχει μεγάλη κατανόηση και να έχει περάσει πολλά» συνήθιζε να λέει. Μάλιστα δεν ήταν λίγες οι φορές που ο εκρηκτικός, ανταγωνιστικός χαρακτήρας του έβγαινε στην επιφάνεια κατά τη διάρκεια των αγώνων. Κάποια στιγμή σε έναν αγώνα πόλο με τον γιο του, πρίγκιπα Κάρολο, δεν σταμάτησε να του φωνάζει θυμωμένος με σκληρά λόγια. Ο Φίλιππος λάτρευε την ταχύτητα και τα γρήγορα αυτοκίνητα, ενώ ανάμεσα στα αγαπημένα του ήταν ένα σπορ MG και μια Aston Martin, που μάλιστα είχε μέσα τηλέφωνο, από το οποίο συνήθιζε να κάνει φάρσες στα μεγάλα του παιδιά, τον Κάρολο και την πριγκίπισσα Άννα. Η νεαρή τότε πριγκίπισσα Ελισάβετ είχε πει αναφερόμενη στο MG σπορ αυτοκίνητο του πρίγκιπα: «Με είχε πάει μια φορά στο Λονδίνο με αυτό και είχε πλάκα. Μόνο που έμοιαζε σαν να καθόσουν στον δρόμο και οι ρόδες ήταν στο ύψος του κεφαλιού. Εκείνη τη μία φορά μάς είχαν κυνηγήσει φωτογράφοι, κάτι που ήταν απογοητευτικό». Επίσης, είχε δίπλωμα πιλότου, ενώ η τελευταία του πτήση έγινε το 1997 (σε ηλικία 76 ετών) ύστερα από εμπειρία 6.000 ωρών στον αέρα.
(Σχεδόν) ένας αιώνας ζωής
Ο αντισυμβατικός δούκας του Εδιμβούργου αποσύρθηκε από τα βασιλικά του καθήκοντα το 2017. «Δεν μπορώ να στέκομαι πολύ» είχε πει αστειευόμενος μετά την απόφασή του αυτή. Τον τελευταίο χρόνο της ζωής του αντιμετώπιζε προβλήματα υγείας. Τα τελευταία Χριστούγεννα της ζωής του τα πέρασε σε απομόνωση (λόγω κορονοϊού) μαζί με τη βασίλισσα στο κάστρο του Ουίνδσορ, ενώ όπως μαρτυρούν άνθρωποι του παλατιού οι δυο τους είχαν έρθει ακόμη πιο κοντά αφού έκαναν χαλαρές βόλτες στους κήπους και κάθε βράδυ δειπνούσαν μαζί. Στις 16 Φεβρουαρίου 2021 ο Φίλιππος μπήκε στο νοσοκομείο King Edward VII στο Λονδίνο καθώς δεν ένιωθε καλά, όπως είχε ανακοινώσει το παλάτι. Ύστερα από λίγες μέρες και ενώ είχε μεσολαβήσει μια μόλυνση που επιβάρυνε την υγεία του, χρειάστηκε να μεταφερθεί στο νοσοκομείο St Bartholomew, όπου έκανε εγχείρηση καρδιάς. Στις 16 Μαρτίου, ύστερα από έναν μήνα νοσηλείας, ο πρίγκιπας Φίλιππος κατάφερε να πάρει εξιτήριο. Παρά την καταβεβλημένη υγεία του, ήταν πολύ χαρούμενος γιατί θα επέστρεφε στην οικία του, καθώς μισούσε τα νοσοκομεία. Το πρωί της Παρασκευής 9 Απριλίου ο δούκας του Εδιμβούργου έφυγε από τη ζωή, στα 99 του χρόνια, ήσυχα στο κάστρο του Ουίνδσορ. Η κηδεία του πρόκειται να τελεστεί σήμερα, Σάββατο 17 Απριλίου, σε στενό οικογενειακό κύκλο –μόλις 30 ατόμων– λόγω κορονοϊού αλλά και δικής του επιθυμίας για μια απλή τελετή. Το «παρών» αναμένεται να δώσει και ο εγγονός του, Χάρι, χωρίς τη Μέγκαν που παραμένει στην Αμερική λόγω προχωρημένης εγκυμοσύνης. Ο Φίλιππος παρέμεινε μέχρι το τέλος της ζωής του απλός. Όπως είχε τονίσει και ο Μάρτιν Καρτέρις, ο οποίος υπήρξε γραμματέας της βασίλισσας, «Ο πρίγκιπας Φίλιππος είναι ο μοναδικός άντρας στον κόσμο ο οποίος συμπεριφέρεται στη βασίλισσα απλά, σαν έναν άλλο άνθρωπο».
πίστευε πως «το βασικό συστατικό κάθε ευτυχισμένου γάμου είναι η ανεκτικότητα».
