Τα πρώτα έτη στη ζωή του παιδιού είναι πολύ σημαντικά για την ανάπτυξη των γλωσσικών του δεξιοτήτων. Από τα 2 κιόλας έτη παρατηρείται έντονη έκφραση και λεκτικοποίηση των αναγκών και των επιθυμιών του σε οικεία άτομα (οικογένεια και ευρύτερο περιβάλλον). Ένα παιδί, όμως, που παρουσιάζει καθυστέρηση στον λόγο του εκφράζεται με τρόπο διαφορετικό, κυρίως εκδηλώνοντας αυτά που επιθυμεί μέσω της συμπεριφοράς του και είναι σύνηθες να δυσκολεύεται στην επικοινωνία. Το παιδί καθώς αργεί να μιλήσει, δυσκολεύεται να κατανοήσει τον περίγυρό του. Ως εκ τούτου, επηρεάζεται η κοινωνική του εικόνα, η αλληλεπίδραση με άλλα άτομα καθώς και αρκετά επίπεδα του λόγου, όπως το λεξιλόγιο, η άρθρωση, η σύνταξη και η γραμματική. Παρατηρώντας τα στάδια ανάπτυξης με βάση τα ηλικιακά ορόσημα, είναι πιο εύκολο για έναν γονέα να κατανοήσει και να βοηθήσει το παιδί του να αναπτύξει δεξιότητες.

0-6 ΜΗΝΩΝ
• παράγει ήχους ευχαρίστησης
• μιμείται ήχους
• αντιδρά στους ήχους και γυρίζει το κεφάλι του
• αναγνωρίζει φωνές και γελάει όταν του μιλάνε
• χρησιμοποιεί διαφορετικό κλάμα για να εκφράσει διαφορετικές ανάγκες
• χρησιμοποιεί χειρονομίες για να δείξει αυτό που θέλει
• η φωνή του παρουσιάζει ποικιλία στο ύψος και στην ένταση

7-12 ΜΗΝΩΝ
• καταλαβαίνει το ναι / όχι
• ακούει όταν του μιλάνε
• ανταποκρίνεται στο όνομά του
• μιμείται περισσότερους ήχους
• το «βάβισμα» (π.χ. βα-βα, μπα) μετατρέπεται σιγά σιγά σε ομιλία
• παράγει τις πρώτες 1-3 λέξεις
• χρησιμοποιεί κυρίως ουσιαστικά
• αναγνωρίζει οικεία για εκείνο αντικείμενα
• καταλαβαίνει τις απλές εντολές, π.χ., δώσε μου…

13-18 ΜΗΝΩΝ
• παράγει 3-20 λέξεις ή και περισσότερες
• χρησιμοποιεί ηχολαλία και μη καταληπτή ομιλία (νεολογισμοί)
• παράγει κάποια σύμφωνα
• χρησιμοποιεί χειρονομίες και ομιλία μαζί
• ακολουθεί απλές εντολές
• ζητά τα περισσότερα αντικείμενα που επιθυμεί

9-24 ΜΗΝΩΝ
• χρησιμοποιεί λέξεις πιο συχνά
• η ομιλία του αρχίζει να γίνεται κατανοητή σε τρίτα πρόσωπα
• παράγει 50-100 λέξεις ή και περισσότερες
• καταλαβαίνει πάνω από 300 λέξεις
• αρχίζει να συνδυάζει ουσιαστικά με ρήματα
• χρησιμοποιεί προσωπικές αντωνυμίες (εγώ, εσύ, αυτός)
• απαντά στην ερώτηση «τι είναι αυτό;»
• ονομάζει πέντε μέρη του σώματος
• ονομάζει κάποια οικεία αντικείμενα
• καταλαβαίνει και ακολουθεί εντολές με δύο μέρη, π.χ., «πάρε την κούκλα και χτένισέ την»
• ακούει ιστορίες και διασκεδάζει

2-3 ΕΤΩΝ
• η ομιλία του είναι περισσότερο κατανοητή από τρίτα πρόσωπα
• παράγει 50-250 λέξεις ή περισσότερες (ραγδαία ανάπτυξη αυτή την περίοδο)
• καταλαβαίνει 500-900 λέξεις
• χρησιμοποιεί προτάσεις με 3-4 λέξεις (Υποκείμενο – Ρήμα – Αντικείμενο)
• χρησιμοποιεί μερικά άρθρα, προθέσεις, αντωνυμίες
• κάνει ερωτήσεις χρησιμοποιώντας 1 ή 2 λέξεις
• ζητά αντικείμενα με το όνομά τους
• δείχνει εικόνες σε βιβλίο ονομάζοντάς τες
• ονομάζει διάφορα μέρη του σώματος
• εκφράζει την ανάγκη του να πάει τουαλέτα
• απαντά σε απλές ερωτήσεις
• διασκεδάζει με ιστορίες και τραγούδια

TIPS ΠΟΥ ΕΠΙΤΑΧΥΝΟΥΝ ΤΗΝ ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΎ ΣΑΣ

  • Βάλτε φωτογραφίες στο ψυγείο με αγαπημένα πρόσωπα ή παιχνίδια. Παρακινήστε το παιδί σας να δείξει αυτό που επιθυμεί και να το ονοματίσει.
  • Χρησιμοποιήστε απλές κάρτες με ζώα ή αντικείμενα καθημερινής χρήσης, π.χ., κουτάλι.
  • Μιμηθείτε ήχους των ζώων που απεικονίζονται σε βιβλία ή παραμύθια.
  • Κάντε μερικά αγαπημένα του αντικείμενα (παιχνίδια) ορατά αλλά μη προσιτά. Το παιδί θα αναγκαστεί να επικοινωνήσει μαζί σας προκειμένου να του δώσετε αυτό που επιθυμεί.
  • Κλείστε την τηλεόραση. Η συνεχής παραγωγή ομιλίας και ήχων δίχως την επικοινωνία με το άλλο άτομο μπορεί να προκαλέσει καθυστέρηση λόγου και ομιλίας.
  • Ενισχύστε θετικά κάθε του προσπάθεια με ένα «μπράβο» ή παλαμάκια.

Παπαφάνη Σοφία, Χαρατσάρη Δώρα
Λογοθεραπεύτριες και Δημιουργοί του Κέντρου Ειδικής Αγωγής Λογοcare
Χαριλάου Τρικούπη 85Α, Κηφισιά, τηλ.: 210-8010858, 6980444051, [email protected], www.logocare.gr

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ