«Η ζωή είναι λεμόνια που δεν έχω ακόμα στύψει” δηλώνει ο Στέφανος Τσιτσιπάς λίγες μέρες πριν βρεθεί στους Ολυμπιακούς του Τόκιο. Ο πρώτος Έλληνας στην ιστορία που έφτασε σε τελικό Grand Slam μιλάει στο Marie Claire και τη Λένα Παπαδημητρίου για τα δικά του plan b, για την ψυχική υγεία και για την απόλαυση της ζωής μέσα κι έξω από τα κορτ.
Έχεις και το Plan B σου: τα travel vlogs από διαφορετικές χώρες, το κανάλι σου στο YouTube, τα βίντεο, τη φωτογραφία…
Αυτά πραγματικά με βοηθούν πολύ. Είναι για μένα ξεκούραση. Θα ευχαριστώ τον εαυτό μου σε δέκα χρόνια από τώρα που μπορώ να μοιράζομαι μέσω μιας κάμερας όλες αυτές τις ιστορίες.
Ο Μουράτογλου δεν γκρινιάζει που ασχολείσαι με πράγματα εκτός τένις;
Είναι απολύτως δικό μου χόμπι και δεν νομίζω ότι έχει κανένας δικαίωμα να μου πει τι θα κάνω με τη ζωή μου. Είναι δική μου απόφαση το αν απολαμβάνω να κάνω κάτι και, έξω από το τένις, δεν έχει κανείς δικαίωμα να μου πει τίποτα.
Βάζεις δηλαδή τα όριά σου;
Οπως είπα, είναι μέρος της ζωής μου να είμαι πειθαρχημένος και συντονισμένος συνεχώς σε αυτό που κάνω. Αλλα, όπως και πολλοί στην ηλικία μου, χρειάζομαι και λίγο χρόνο εκτός, διαφορετικά θα γίνει «υπερφόρτωση». Οσο για τον Μουράτογλου, έχω μια πολύ καλή και σταθερή σχέση μαζί του. Δεν υπάρχει απολύτως κανένας λόγος να έχει έλεγχο και σε αυτόν τον χώρο της ζωής μου! (γελάει)
Μου έκανε εντύπωση ότι στα βίντεο που ανεβάζεις, αυτοσαρκάζεσαι.
Ναι, το κάνω συχνά.
Φοβερός οδηγός επιβίωσης! Το να μπορείς, δηλαδή, να γελάς με τον εαυτό σου, ειδικά όταν όλοι οι άλλοι σε παίρνουν στα σοβαρά.
Είναι αλήθεια. Δεν ξέρω σε τι ακριβώς οφείλεται, αλλά είμαι έτσι από τη φύση μου. Γενικά στα social media γράφω πράγματα που συχνά κάποιοι δεν τα πολυκαταλαβαίνουν, τους φαίνονται αλαμπουρνέζικα. Εμένα, όμως, πραγματικά με αντιπροσωπεύει όλο αυτό. Το να μοιράζομαι όλες αυτές τις ιστορίες ή οτιδήποτε άλλο έχω να πω μέσω των κοινωνικών δικτύων είναι αναπόσπαστο κομμάτι μου.
Μου λες ότι «κάποιοι δεν πολυκαταλαβαίνουν». Αισθάνεσαι διαφορετικός;
Διαφέρω, θα έλεγα, σε πολλά πράγματα, γιατί τα ενδιαφέροντά μου δεν περιορίζονται στο τένις, αλλά διευρύνονται και εκτός γηπέδου. Πρόκειται για ενδιαφέροντα που καλλιεργώ και εξελίσσω εδώ και πολύ καιρό. Κάποια μάλιστα από αυτά τα χόμπι μου μού αποφέρουν και ένα επιπλέον εισόδημα. Καμία σύγκριση με την πρώτη μου δουλειά! Και πάλι, όμως, έχω το κεφάλι μου ήσυχο, γνωρίζοντας ότι έχω και κάποια άλλα ταλέντα τα οποία στο μέλλον -άμα βάλω ακόμα περισσότερο μεράκι και δουλειά- μπορούν να μου δώσουν άλλες ευκαιρίες στη ζωή. Εχει σημασία το ότι αναζητώ συνεχώς τρόπους να γίνω καλός και σε κάτι άλλο, να διδαχθώ κάτι καινούριο. Μου αρέσει πολύ να διαβάζω, να μαθαίνω…
Τι διαβάζεις;
Πιο πολύ αυτοβιογραφίες προσωπικοτήτων με σπουδαία επιτεύγματα. Μαθαίνω από τις δικές τους εμπειρίες, θεωρώ ότι έχουν να προσφέρουν πολλά στη δική μου διαδρομή. Η αυτοβιογραφία π.χ. του Ιλον Μασκ μού έδωσε μια άλλη προοπτική ζωής. Οπως και οι αυτοβιογραφίες του Γιουσέιν Μπολτ και του Φιλ Νάιτ, ιδρυτή της Νike.
Κάποιο άλλο είδος;
Τώρα τελευταία διαβάζω πολλά βιβλία σχετικά με τον βουδισμό. Είμαι χριστιανός ορθόδοξος, αλλά ανακαλύπτω μια πολύ όμορφη πλευρά του βουδισμού, η οποία επεκτείνεται σε πολλά πράγματα και έχει, θεωρώ, να προσφέρει πάρα πολλά σε πολύ κόσμο. Αυτό που μου αρέσει στη συγκεκριμένη θρησκεία είναι ότι δεν σε ωθεί να αλλάξεις και να γίνεις βουδιστής. Εχει να κάνει πάρα πολύ με την ηρεμία, με την αποχή από τον πόλεμο, από τη βία, από το μίσος, ενώ ταυτίζεται πολύ με την καλή ζωή.
Υπάρχει κάποιος που σε μύησε σε αυτό;
Μόνος μου το ανακάλυψα. Είχα κάνει μια έρευνα πριν από μερικά χρόνια… Επειδή διεξάγονται πολλοί πόλεμοι, επειδή υπάρχει πολύ μίσος μέσω των θρησκειών… Και μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση ότι ο βουδισμός δεν προκάλεσε ποτέ πολέμους, δεν ώθησε ανθρώπους σε αντιθέσεις. Τώρα έχω κάτσει να διαβάσω, να μάθω περισσότερα, είναι κάτι που με ελκύει.
Για τους πρωταθλητές λένε πως είτε μένουν για πάντα παιδιά, είτε μεγαλώνουν πρόωρα. Εσύ νιώθεις ότι ωρίμασες λίγο πιο γρήγορα;
Μου το λένε πολύ αυτό. Οτι είμαι πιο ώριμος απ’ ό,τι δείχνω και από την ηλικία μου. Παρ’ όλα αυτά, ο πρωταθλητισμός εμπεριέχει και το παιδικό στοιχείο. Διότι τη δουλειά μου δεν τη βλέπω πάρα πολύ ως… δουλειά. Μου αρέσει που βρίσκομαι σε εξωτερικούς χώρους κάνοντας αυτό που αγαπάω, ενώ ταυτόχρονα γυμνάζομαι. Το προτιμώ από το να είμαι, ξέρω γω, σε ένα γραφείο. Οπότε, ως… δουλειά, είναι από τις καλύτερες του κόσμου.
Το στοιχείο του παιχνιδιού χάνεται στον επαγγελματικό πρωταθλητισμό;
Σίγουρα είναι παιχνίδι, αλλά πολλές φορές το απλό παιχνίδι καταλήγει να μην έχει σκοπό, δεν βλέπεις κάποιο αποτέλεσμα. Σε αυτό, όμως, το συγκεκριμένο «παιχνίδι» το αποτέλεσμα μετράει, παίρνει μια άλλη μορφή, γίνεται ένα σημαντικό στοιχείο, το οποίο θα σου αποφέρει ευκαιρίες, θα σου δημιουργήσει μια καλύτερη καριέρα, θα σε βοηθήσει να εμπνεύσεις άλλες γενιές όχι μόνο ως αθλητής, αλλά και ως άνθρωπος. Και είναι πολύ όμορφο ότι αυτό μπορεί να γίνει μέσα από ένα τέτοιο άθλημα. Ολα αυτά βέβαια με την προϋπόθεση ότι είσαι καλός στο παιχνίδι.
Τι σε ωριμάζει περισσότερο ή ήττα ή η νίκη;
Και τα δύο.
Πάντως εξακολουθείς να εκφράζεις συχνά την αποστροφή σου για την ήττα.
Ναι, οι περισσότερες ήττες είναι σκληρές! Είναι δύσκολο να τις δεχτώ, να τις δω ως κάτι θετικό. Τελικά, όμως, μαθαίνω πολλά από αυτές. Οπως άλλωστε και από τις νίκες μου. Γιατί βλέπω τι λειτουργεί, τι με βοηθάει να παίζω στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο… Και ενώ οι νίκες με βοηθούν να αντιληφθώ συγκεκριμένα πράγματα καλύτερα, τις ήττες τις χρειάζομαι. Θα ήταν τοξικό για μένα να μην έχω ήττες. Γιατί μετά ξαφνικά αρχίζεις και νιώθεις ότι είσαι θεός, ότι βρίσκεσαι στο υπερπέραν. Η ήττα σε κρατά χαμηλά.
Σε προσγειώνει.
Ναι, σε κρατάει στο έδαφος. Η αλήθεια είναι ότι είμαι από τη φύση μου πολύ ανταγωνιστικός. Πραγματικά σιχαίνομαι να χάνω! Και όταν ήμουν μικρός και έπαιζα στην Ελλάδα, ήμουν από τους χειρότερους ηττημένους. Κλάματα, φωνές, όχι μπροστά στον κόσμο, μετά. Με το που έφευγα από το γήπεδο, πήγαινα και κρυβόμουν στα πάρκινγκ των κλαμπ. Δεν ήθελα να βρίσκομαι κοντά σε ανθρώπους, ένιωθα ντροπή, ότι είχα γίνει ρεζίλι, ότι ήμουν μία απογοήτευση. Οσο μεγάλωνα, αυτό άλλαξε, ωρίμασα. Είδα τις ήττες με μια άλλη ματιά.
Γενικά, η αποτυχία είναι ένας τρόμος της εποχής.
Εγώ πιο πολύ νιώθω ότι με κρατάει στάσιμο. Και το να μείνω στάσιμος για μια εβδομάδα ή και περισσότερες δεν με ικανοποιεί, εξ ου και υπάρχει θυμός και εκνευρισμός. Είμαι ένας άνθρωπος με μεγάλες προοπτικές, ξέρω τι αξίζω, ξέρω για τι είμαι φτιαγμένος. Γι’ αυτό και όταν βλέπω ότι κάτι δεν λειτουργεί, ότι δεν πάει καλά… Σε σχέση με το παρελθόν, τα τελευταία χρόνια έχω μάθει να μένω πιο ψύχραιμος. Θέλει και αυτό εξάσκηση, να μπορείς να ελέγχεις τον εαυτό σου, να μην ξεφεύγει η συμπεριφορά σου, να είσαι ώριμος και σε αυτό το καθεστώς.
Μεγάλη τύχη και προνόμιο να γνωρίζεις στα 22 σου για τι είσαι φτιαγμένος. Αν κι εσύ, όπως μου είπες, ανοίγεις κι άλλους δρόμους.
Ναι. Γενικά βλέπω τη ζωή σαν λεμόνια που δεν τα έχω ακόμα στύψει. Και βλέπω ότι έχω και τις προσδοκίες και τις δυνατότητες να κάνω διάφορα πράγματα και μέσα και έξω από το τένις. Αντιμετωπίζω την κάθε μέρα σαν μια ευκαιρία. Μια ευκαιρία να δημιουργήσω, να εκπληρώσω κάτι καινούριο, το οποίο θα μου αποφέρει ευτυχία, ενώ θα κάνει και τις ζωές άλλων ανθρώπων καλύτερες. Μου αρέσει να προσφέρω και να ανταποδίδω.
Όταν λες «να προσφέρω», πώς το εννοείς;
Δεν έχω κάτι συγκεκριμένο στο μυαλό μου αυτή τη στιγμή. Αλλά ό,τι κι αν είναι αυτό, κάποιο μοντέλο μπίζνες ή κάποια ιδέα που θα έχει μεγάλη απήχηση στις ζωές των ανθρώπων -με τη θετική έννοια- θέλω να δω αλλαγή. Πολλές φορές νομίζω ότι αυτή η αλλαγή δεν πρόκειται να υπάρξει, άμα εγώ δεν πάρω φόρα να κάνω κάτι μόνος μου. Τα καλύτερα πράγματα στη ζωή γίνονται όταν τολμάς εσύ, χωρίς να περιμένεις κάποιον άλλο.
Τώρα που μίλησες για αλλαγή, μου θύμισες ένα πρόσφατο tweet της Ναόμι Οσάκα, μετά τις δύσκολες μέρες που πέρασε στο τελευταίο Ρολάν Γκαρός, όταν «εξοστρακίστηκε» επειδή δεν έπαιρνε μέρος στις συνεντεύξεις Τύπου: «Change makes people uncomfortable» («Η αλλαγή φέρνει τους ανθρώπους σε δύσκολη θέση»).
Ναι, η αλλαγή ενοχλεί πολύ.
Με αφορμή την περίπτωση της Οσάκα, ήθελα να σε ρωτήσω για το ζήτημα της ψυχικής υγείας των πρωταθλητών που βγαίνει όλο και περισσότερο στην επιφάνεια. Ο Ολυμπιονίκης της κολύμβησης Μάικλ Φελπς συνεχάρη τη μεγάλη Γιαπωνέζα τενίστρια «που έδειξε την ευαλωτότητά της». Επιτρέπεται οι πρωταθλητές να μιλούν για την ψυχική τους υγεία, να μη δείχνουν τέλειοι;
Η ψυχική υγεία κυρίως στον αθλητισμό δεν έχει ληφθεί υπ’ όψιν στα σοβαρά. Δεν είναι πολλοί εκείνοι που έχουν το κουράγιο να βγουν και να πουν τις προσωπικές τους ιστορίες. Τρέφω μεγάλο σεβασμό για την Οσάκα, γι’ αυτά που βγήκε και είπε. Της συμπαραστέκομαι, την καταλαβαίνω απόλυτα. Είναι απολύτως φυσιολογικό να μην είσαι τέλειος. Είναι απολύτως φυσιολογικό να μη δείχνεις δυνατός. Κόντρα δηλαδή στα στερεότυπα που θέλουν οι σπόνσορες και άλλοι παράγοντες, το να φαίνονται οι αθλητές δυνατοί και υπεράνω. Σέβομαι πολύ και τους αθλητές και από άλλα αθλήματα, αλλά και όλους όσοι βγαίνουν και μιλούν ελεύθερα, φανερώνοντας και αδύναμες πλευρές τους. Πολλοί δεν έχουν το κουράγιο να κάνουν, φοβούνται ότι θα θέσουν τον εαυτό τους σε μειονεκτική θέση.
Όλοι μας θεωρούμε ότι είστε τέλειοι…
Σούπερ ήρωες…
Και ότι έχετε την τέλεια ζωή.
Και όμως, δεν είναι έτσι. Επιλέγουμε και εμείς να μοιραζόμαστε στιγμές χαράς στα social media. Πολλοί πιστεύουν πως έτσι είναι και η καθημερινή μας ζωή: ότι περνάμε υπέροχα, ότι βγάζουμε πολλά λεφτά, ότι έχουμε επιτυχίες, ότι είμαστε διάσημοι κ.λπ. και ότι αυτό αυτομάτως καθιστά τη ζωή μας ένα όμορφο παραμύθι. Αλλά η αλήθεια είναι ότι υπάρχουν δυσκολίες. Η δε πρόσφατη πανδημία ήρθε να κάνει πιο δύσκολα τα πράγματα. Μας έχει προκαλέσει δυσχέρειες στις μετακινήσεις, στα ταξίδια μας. Και η ψυχική υγεία όχι μόνο της Οσάκα, αλλά και η δική μου δεν υπήρξε σε καλύτερα επίπεδα ακόμα και πριν ξεκινήσει η πανδημία. Οπότε την κατανοώ απολύτως.
