Ο άνθρωπος πίσω από τον πολιτικό. Τα παιδικά του όνειρα, η ζωή στην Κεφαλονιά, το πρόβλημα δυσλεξίας που τον οδήγησε να φύγει στο εξωτερικό, η επισροφή στην Ελλάδα κα την οικογενειακή επιχείρηση, οι τρεις γυναίκες της ζωής του, τις οποίες εμπιστεύεται με κλειστά μάτια. Ο Παύλος Γερουλάνος μιλά στο ΟΚ! και τη Σοφία Τουντούρη.
Επιθυμία του ήταν πάντοτε να επιστρέψει στην Ελλάδα. Φοίτησε στο Eλληνικό Kολέγιο στο Λονδίνο, σπούδασε Ιστορία στο Κολέγιο Ουίλιαμς, Δημόσια Διοίκηση στο Χάρβαρντ και Διοίκηση Επιχειρήσεων στο MIT, όπου μάλιστα γνώρι- σε και τη σύζυγό του Λάρα Μπαράζι, κόρη Σύριου επιχειρηματία. Στα 28 του γυρίζει στον τόπο καταγωγής του, το Ληξούρι Κεφαλονιάς, για να αναλάβει τα ηνία της οικογενειακής επιχείρησης ιχθυοτροφείων, η οποία βρισκόταν αντιμέτωπη με τη χρεοκοπία. Τα καταφέρνει, σώζει την εταιρεία και ανοίγει για εκείνον ένας νέος δρόμος. Αυτός της πολιτικής.
Όνειρό του ήταν να είναι χρήσιμος και αποτελεσματικός. Μετά τα όχι και τόσο ευχάριστα σχολικά χρόνια λόγω του προβλήματος της δυσλεξίας που αντιμετώπισε, έβαλε στόχο να κάνει ό,τι περνά από το χέρι του για να μην περάσει άλλο παιδί όσα εκείνος ως μαθητής. Το 1999 γίνεται σύμβουλος του Γιώργου Παπανδρέου στο υπουργείο Εξωτερικών, ενώ ύστερα από τη θέση του Γραμματέα Επικοινωνίας του ΠΑΣΟΚ αναλαμβάνει βουλευτής και υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού, θέση που διατήρησε και στην κυβέρνηση Λουκά Παπαδήμου.
Από την πλευρά του πατέρα του είναι δισέγγονος του Μαρίνου Γερουλάνου, διακεκριμένου γιατρού, βουλευτή Κεφαλληνίας και μέλους της Ακαδημίας Αθηνών, ενώ από την πλευρά της μητέρας του είναι τρισέγγονος του Εμμανουήλ Μπενάκη και του Παύλου Καλλιγά, ο οποίος διετέλεσε βουλευτής, υπουργός, πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων και διοικητής της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος. Ο προπάππους του Αντώνης Μπενάκης δημιούργησε το Μουσείο Μπενάκη, το οποίο –όπως λέει ο ίδιος– λατρεύει να διαφημίζει στο εξωτερικό σε κάθε ευκαιρία. Αυτή είναι εν συντομία η διαδρομή ενός ανθρώπουπ ου έχει αφιερώσει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στα κοινά.
Ας ξεκινήσουμε από τα παιδικά σας χρόνια. Ήταν ευχάριστα;
Ήταν εξαιρετικά ευχάριστα. Η σχολική μου εμπειρία, όμως, δεν ήταν το ίδιο ευχάριστη. Έχω μια γερή δόση δυσλεξίας και το ελληνικό εκπαιδευτκιό σύστημα εκείνη την εποχή θεωρούσε ότι είτε είσαι έξυπνος είτε βλάκας, δεν υπήρχε κάτι ανάμεσα. Αυτό με ταλαιπώρησε πολύ διότι δεν είχα σημείο επικοινωνίας με τους δασκάλους μου. Ειδικά όταν πήγα στο Γυμνάσιο, όπου τα πράγματαδ υσκόλεψαν και έπρεπε να αποστηθίζω, φάνηκε έντονα η αδυναμία μου να ανταποκριθώ σε όσα απαιτούσε το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Είχα αποφασίσει τότε ότι τα γράμματα δεν είναι για μένα. Αυτό άλλαξε όταν πήγα στην Αγγλία και μετά στην Αμερική, όπου ο τρόπος με τον οποίο σου συμπεριφέρονταν ο κι αθηγητές ήταν πολύ διαφορετικός. Εκεί δεν μετρούσαν μόνο τη δυνατότητά σου να απο- στηθίζεις, αλλά να συνεισφέρεις με τη γνώση και την κρίση σου στο μάθημα. Ένιωσα μεγαλύτερη ασφάλεια και σιγά σιγά όχι μόνο ξεπέρασα τις δυσκολίες με τη δυσλεξία αλλά και τα προβλήματα που είχα με την ορθογραφία.
Οι γονείς σας το αναγνώρισαν εγκαίρως ή υπήρχε και με εκείνους δυσκολία στην επικοινωνία, όπως με τους δασκάλους σας;
Οι γονείς μου γενικά ήταν στο πλευρό μου και με βοήθησαν. Εκεπί ου δυσκόλεψαν τα πράγματα ήταν όταν άρχισαν να συσχετίζουν τους βαθμούς μου με το μέλλον μου. «Αν δεν τα πας καλά, πώς θα μπεις στο πανεπιστήμιο; » αναρωτιό- ντουσαν. Από τότε άρχισα να τους νιώθω μέρος του προβλήματος. Ουσιαστικά απαλλάχτηκα από αυτή την πίεση όταν έφυγα στο εξωτερικό, όπου ήμουν μόνος και μπόρεσα να βρω τον δικό μου βηματισμό για να κάνω αυτάπ ου ήθελα.
Η δυσλεξία σάς εμπόδισε να κάνετε όνειρα για το μέλλον;
Ξυπνούσα το πρωί και δεν είχα καθόλου κέφι να πάω στο σχολείο. Περίμενα το κουδούνι να χτυπήσει για να βγω από την τάξη. Είναι αυτοκτονικό για μια μικρή χώρα, όπως η Ελλάδα, να έχει ένα εκπαιδευτικό σύστημα που αποκλείει κάποιους ανθρώπους λόγω διαφορετικότητας. Αυτή η επιμονή του σχολείου να σε κρίνει με βάση ένα μοναδικό κριτήριο είναι ό,τι χειρότερο μπορείς να κάνεις σε ένα παιδί. Σε κάθε γενιά μεγαλώνουν ελληνόπουλα που δεν πιστεύουν στον εαυτό τους, ενώ έχουν υπέροχα ταλέντα. Ένας από τους λόγους που μπήκα στην πολιτική, ίσως ο κυριότερος, είναι διότι αισθάνθηκα τόσο πολλήα δικία από αυτή τη διαδικασία που είπα ότι θέλω να αφιερώσω τη ζωή μου, στον βαθμό που μπορώ, για να διορθώσω τα πράγματα που μας κρατάνε πίσω ως κοινωνία.
Άρα όταν σας ρωτούσαν τι θέλετε να γίνετε όταν μεγαλώσετε, λέγατε πολιτικός;
Μια γνωστή των γονιών μου μου είχε πει ότι με ρώτησε όταν ήμουν 10 χρόνων τι θέλω να γίνω όταν μεγαλώσω και της είχα πει ακριβώς αυτό: «Πολτιικός!». Ποιος ξέρει τι σκεφτόμουν; (Γελάει.)
Βέβαια, σ’ αυτό παίζει ρόλο, φαντάζομαι, και το ότι προέρχεστε μεταξύ άλλων, από οικογένεια που ήταν και πολιτικοί.
Ο τελευταίος που ήταν στην ενεργό πολιτική ήταν ο προ-προπάππος μου Εμμανουήλ Μπενάκης. Είχε θητεύσει δήμαρχος Αθηναίων του Ελευθέριου Βενιζέλου για ένα χρονικό διάστημα. Όλη η υπόλοιπη οικογένεια συμμετέχει στα κοινά, χωρίς όμως να μπαίνει σε εκλογικές διαδικασίες. Προτιμούν να λειτουργούν πιο πολύ υποστηρικτικά σε πράγματα, παρά να βγαίνουν μπροστά με τον τρόπο που το απαιτεί η ενεργός πολιτική.
Όλα αυτά τα χρόνια στην πολιτική υπήρχαν περίοδοι που παίρνατε τις αποστάσεις σας. Αποχωρούσατε και επιστρέφατε πάλι…
Πρώτον, θεωρώ ότι όταν οι πολίτες επιλέγουν να σε στείλουν σπίτι σου, οφείλεις να κάνεις σοβαρό απολογισμό. Αλλά έχω και μια διαφορετική αντίληψη για την πολιτική. Σε μια δημοκρατία η πολιτική θα έπρεπε να καλωσορίζε ιοποιονδήποτε πολίτη όταν εκείνος θέλει και μπορεί να προσφέρει. Είναι χρήσιμοι οι… πολιτικοί καριέρας διότι ξέρουν το σύστημα, αλλά είναι πάρα πολύ χρήσιμο ικαι οι άνθρωποι που βρίσκονται μέσα στην κοινωνία, που ζουν τα προβλήματα της καθημερινότητας και μπορούν να βοηθήσουν να πάνε τα πράγματα μπροστά.
Θεωρείτε ότι με την πορεία σας έχετε δώσει αυτό το παράδειγμα;
Το γεγονός ότι είμαι επιχειρηματίας και έχω τη δυνατότητα να γυρίσω στη δουλειά μου με βοηθάει να αντιμετωπίζω την πολιτική με τους δικούς μου όρους.Όταν εξαρτάσαι από την πολιτική, αναγκάζεσαι καμιά φορά να κάνεις εκπτώσεις σε αυτά που θες να πεις και να κάνεις.
Άρα «το κακό» το κάνουν οι επαγγελματίες της πολιτικής;
Χρειάζονται και τα δύο. Βασικά είναι στο χέρι της κοινωνίας να διαλέξει ποιον χρειάζεται…
Πότε γνωρίσατε τη σύζυγό σας Λάρα;
Το 1992 σε πάρτι στο ΜΙΤ! Το οποίο είναι λίγο οξύμωρο διότι είναι μάλλον αστεία η ιδέα ότι γίνονται πάρτι στο ΜΙΤ. (Γελάει.) Παντρευτήκαμε το 1996.
Η σύζυγός σας βρίσκεται στο τιμόνι της οικογενειακής σας επιχείρησης από το 1999, πράγμα που σημαίνει ότι την εμπιστευτήκατε για αυτή τη θέση. Εσάς τι σας έκανε να φύγετε από εκεί;
Δεν είναι πάντα ίδιος ο άνθρωπος που θα ξεπεράσει μια κρίση ενός οργανισμού με τον άνθρωπο που θα τον απογειώσει. Σε ηλικία 28 ετών επέστρεψα στην Ελλάδα για να αναλάβω την οικογενειακή επιχείρηση ιχθυοτροφείων στην Κεφαλονιά. Έμεινα στο Ληξούρι για τρία χρόνια, επειδή η εταιρεία ήταν έτοιμη να πτωχεύσει και αντιμετωπίζαμε πολλά προβλήματα. Ζούσαμε καθη- μερινά με τον φόβο του δικαστικού κλητήρα και συνέβαιναν όλα αυτά που συνεπάγεται μια κρίση σε εταιρεία. Οι σχέσεις της επιχείρησης με την τοπική κοινωνία ήταν τεταμένες, οι υπάλληλοι δεν στέκονταν στο ύψος των περιστάσεων, οι μέτοχοι σκοτωμένοι μεταξύ τους. Χρειαζόταν μια μεγάλη αλλαγή. Τελικά, καταφέραμε και κάναμε την εταιρεία να ορθοποδήσει. Οι μόνοι στο πλευρό μου εκείνη την εποχή ήταν η Λάρα και το προσωπικό της εταιρείας. Ήταν η πιο προφανής επιλογή. Η Λάρα ήταν ο σωστός άνθρωπος στη σωστή στιγμή. Έδωσε νέα πνοή και δημιούργησε μια εταιρεία που τη σέβονται όλοι οι ανταγωνιστές της, ενώ το όνομα «Κεφαλονιά» συνδέεται με την ποιότητα από τη Ρωσία μέχρι την Αμερική.
Σε ποιον μοιάζουν οι κόρες σας;
Οι κόρες μας είναι μια πολύ ωραία μείξη και των δύο. Η Τατιάνα είναι 18 και η Αλεξάνδρα 15 ετών. Η μεγάλη έχει πολύ ισχυρόπ ολιτικό ένστικτο και έχει μεγαλώσει ως αρκετά δυνατή φεμινίστρια. Στις ιδέες της είναι πολύ προοδευτική και πιο απόλυτη από μένα. Θέλει αλλαγή και τη θέλει τώρα. Η μικρή έχει πολιτικό αισθητήριο αλλά δεν εμπλέκεται ακόμα τόσο πολύ στα πολιτικά. Δεν ξέρω εάν κάποια από τις δύο θα θελήσει να ασχοληθεί με την πολιτική αυτή καθαυτή, αλλά είμαι σίγουρος ότι και οι δύο θα αφήσουν ένα σημαντικό αποτύπωμα στα κοινά.
Ο Γιώργος Παπανδρέου παραμένει φίλος σας;
Ναι, βέβαια. Πιστεύω ότι κάνουμε ένα τεράστιο λάθος όταν μπερδεύουμε την πολιτική με τα προσωπικά. Το αν συμφωνείς ή διαφωνείς με κάποιον πολιτικά δεν έχει να κάνει με το αν τον εκτιμάς ως άνθρωπο και ως προσωπικότητα. Στην Ελλάδα κάνουμε συχνά το λάθος να προσωποποιούμε τις πολιτικές σχέσεις και να πολιτικοποιούμε τις προσωπικές.
Ισχύει ότι επιθυμείτε να διεκδικήσετε την προεδρία του ΚΙΝΑΛ και αν ναι, για ποιο λόγο δεν το έχετε ανακοινώσει ακόμη επίσημα;
Είναι πολύ δύσκολη συγκυρία για τον τόπο και χρειάζεται συναίσθηση της κατάστασης. Ο κόσμος περιμένει λύσεις για την επόμενη μέρα. Πρακτικές προτάσεις και συνεργασία, όχι κοκορομαχίες. Όταν έρθει η ώρα και αν οι προτάσεις μας έχουν απήχηση στην κοινωνία, τότε, ναι, θα προχωρήσω μπροστά και θα διεκδικήσω ό,τι είναι να διεκδικήσω.
Το 2012 είχατε υποβάλει την παραίτησή σας από τη θέση του υπουργού Πολιτισμού για λόγους ευθιξίας. Ήταν κάτι που σας στοίχισε προσωπικά;
Ήταν η πιο δύσκολη προσωπική στιγμή που θυμάμαι στην πολιτική, παρόλο που η παραίτηση τότε δεν έγινε δεκτή. Ο λόγος που παραιτήθηκα ήταν πολύ συγκεκριμένος, ήταν για λόγους ευθιξίας. Αρχικά έγινε μια κλοπή στην Εθνική Πινακοθήκη. Εκείνη την ώρα μάς δόθηκε η ευκαιρία να οχυρώσουμε τα μουσεία μας απέναντι σε τέτοιου είδους φαινόμενα. Δεν το κάναμε αρκετά γρήγορα και τη δεύτερη φορά που έγινε η κλοπή στο παλαιό μουσεοί της Αρχαίας Ολυμπίας θεώρησα ότι υπήρξε πολιτικό έλλειμμα και υπέβαλα την παραίτησή μου. Μετά το δεύτερο περιστατικό πήραμε μια σειρά από μέτρα για τη φύλαξη των μουσείων και από τότε δεν έχει ξανασυμβεί κάτι παρόμοιο. Αυτό, όμως, έπρεπε να το είχα κάνει από την πρώτη φορά, γι’ αυτό αισθάνθηκα ότι όφειλα να παραιτηθώ.
Ο υπουργός Πολιτισμού του Ηνωμένου Βασιλείου χαρακτήρισε «θορυβώδη μειονότητα» όσους ζητούν την επι- στροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα στη χώρα τους, διερωτώμενος μάλιστα αν «θα είχαν επιβιώσει από τους μαινόμενους ναζί στην Αθήνα κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο». Τι έχετε να σχολιάσετε επ’ αυτού;
Το ερώτημα του Όλιβερ Ντάουντεν είναι γελοίο από πολλές πλευρές. Με την ίδια λογική, οι Γάλλοι πρέπει να πάνε να καταθέσουν στο Λονδίνο το Λούβρο, οι Αιγύπτιοι τις Πυραμίδες. Δυστυχώς, όταν ζεις τόσο πολύ στο χθες που δεν καταλαβαίνεις πότε πρέπει να παραδεχτείς το λάθος σου, είσαι καταδικασμένος να το επαναλάβεις.
Σε ό,τι αφορά το ευαίσθητο θέμα της κακοποίησης, αρχικά στον χώρο του αθλητισμού και ύστερα του θεάτρου, όταν εσείς ήσασταν υπουργός Πολιτισμού είχατε αντίστοιχες καταγγελίες;
Είχαμε ακούσει φήμες, αλλά δεν είχαν φτάσει στα αυτιά μας καταγγελίες. Κατά τη γνώμη μου, έγινε πολύ μεγάλο λάθος από την πλευρά της κυβέρνησης και της αντιπολίτευσης να κομματικοποιήσουν το θέμα αυτό, καθώς πρόκειται για κάτι που αφορά την ελληνική κοινωνία και τις άρρωστες σχέσεις εξουσίας που συχνά συναντάμε
σε αυτήν. Σε τέτοια θέματα δεν υπάρχει κόμμα που δεν έχει λερωμένη τη φωλιά του. Η Δικαιοσύνη οφείλει να αντιμετωπίσει τις καταγγελίες, αλλά η πολιτική οφείλει να αντιμετωπίσει το φαινόμενο ξεκινώντας από τον εαυτό
της και αντιμετωπίζοντας κάθε περιστατικό όπου κάποιος με εξουσία εκμεταλλεύεται κάποιον που δεν έχει. Γνωρίζουμε, δυστυχώς, ότι ελάχιστες καταγγελίες βγαίνουν στο φως. Λόγω των ιεραρχικών δομών, υπάρχει μεγάλος φόβος να γίνει μια καταγγελία. Αυτό φάνηκε έντονα και με την τότε διοίκηση της Ομοσπονδίας Ιστιοπλοΐας: Ήταν εντελώς ανέτοιμοι να αντιμετωπίσουν το φαινόμενο και γι’ αυτό βγήκε εκείνη η κατάπτυστη δήλωση μετά τις καταγγελίες της Σοφίας Μπεκατώρου. Αυτό έδειξε ότι είναι ένας οργανισμός χωρίς ευαισθησία, που επιλέγει να «κλείσει τα μάτια» στο φαινόμενο, παρά να το λύσει. Γι’ αυτό και τότε φέραμε και ως παράταξη ανάλογη πρόταση στο Δημοτικό Συμβούλιο (σ.σ. είναι επικεφαλής της δημοτικής παράταξης «Αθήνα Είσαι Εσύ» στον Δήμο Αθηναίων).
Η πρότασή σας ψηφίστηκε ομόφωνα απ’ όλες τις παρατάξεις του Δήμου Αθηναίων. Τι περιλαμβάνει;
Δημόσια δέσμευση του Δήμου για μηδενική ανοχή σε φαινόμενα σεξουαλικής παρενόχλησης, ενημέρωση και ευαισθητοποίηση όλων, και πρωτίστως των αιρετών, καθώς και προτάσεις για διαδικασία καταγγελίας και ΕΔΕ αλλά και για αλλαγές στον νόμο, που θα κατατεθούν στα αρμόδια υπουργεία Εσωτερικών και Εργασίας. Πρέπει να οχυρώσουμε τον Δήμο και κάθε δημόσιο φορέα για να δημιουργήσουμε ένα ανθρώπινο εργασιακό περιβάλλον ώστε τέτοια φαινόμενα να αντιμετωπίζονται με απόλυτο σεβασμό και εχεμύθεια προς τον καταγγέλλοντα, προστατεύοντας και τον καταγγελλόμενο μέχρι να αποδειχτεί η οποιαδήποτε ενοχή του. Φέραμε και πρόταση νόμου, ώστε να αναγνωριστεί η σεξουαλική παρενόχληση ως αξιόποινη πράξη. Να οριστεί επιτέλους ένα
πλαίσιο για το τι είναι και πώς αντιμετωπίζεται. Πρέπει να ξεριζώσουμε οριστικά τον φόβο της εξουσίας και να δημιουργήσουμε πολιτισμένες σχέσεις μεταξύ αυτών που έχουν εξουσία και αυτών που δεν έχουν.
Στην κεντρική πολιτική σκηνή θα επιστρέφατε;
Θα επέστρεφα, βεβαίως.
Πιστεύετε ότι ο Κώστας Μπακογιάννης τα έχει πάει καλά ως δήμαρχος Αθηναίων μέχρι στιγμής;
Σε διάφορα συμφωνούμε και εκεί που συμφωνούμε τον στηρίζουμε, σε πολλά διαφωνούμε. Είμαι σκληρός απέναντί του αν κάνει κάτι που νιώθω ότι κάνει κακό στην πόλη, αλλά θα τον στηρίξω όπου βλέπω ότι υπάρχει ο χώρος να
συνεργαστούμε.
Τεχνοκράτες ή άνθρωποι της κοινωνίας στην πολιτική;
Άνθρωποι που προέρχονται από την ψήφο του κόσμου. Θεωρώ ότι οτι τεχνοκράτες είναι πολύ χρήσιμοι, θεωρώ, άλλωστε, και τον εαυτό μου τεχνοκράτη. Και οκαλύτερος ακόμη τεχνοκράτης, όμως, πρέπει να περάσει μέσα από τη δημοκρατική διαδικασία για να καταλάβει τι σημαίνει πραγματικά να οδηγήσεις τον τόπο σε μια αλλαγή.
Για το τέλος θα ήθελα να ρωτήσω αν σας αρέσει όπως μεγαλώνετε…
Για να είμαι ειλικρινής, δεν έχω βρει ηλικία που δεν μου άρεσε. Πάντα νιώθω ότι διανύω την καλύτερη περίοδο της ζωής μου.
Διαβάστε περισσότερα στο περιοδικό ΟΚ! που κυκλοφορεί με τα «ΝΕΑ Σαββατοκύριακο».
