Ξαφνικά, πριν από έναν χρόνο, πατήθηκε «pause» στη ζωή μας, τα σπίτια μετατράπηκαν σε σχολεία και επαγγελματικά γραφεία, κυκλοφορούμε με χρονο-περιορισμό και αποκτήσαμε το πλέον σταθερό ραντεβού – αυτό των 18.00 στην τηλεόραση, όπου μικροί και μεγάλοι περιμένουν να μάθουν για την πορεία του ιού στη χώρα μας: πόσοι νόσησαν, πόσοι πέθαναν. Οι «ήρωες» της καθημερινότητάς μας; Ο καθηγητής Σωτήρης Τσιόδρας, ο
υφυπουργός Πολιτικής Προστασίας Νίκος Χαρδαλιάς και ο υφυπουργός Υγείας Βασίλης Κοντοζαμάνης.
Όλα αυτά μέχρι τον Αύγουστο, όταν επίσημα ανακοινώθηκε ότι τον καθηγητή Παθολογίας – Λοιμωξιολογίας Σωτήρη Τσιόρδα θα αντικαθιστά κάποιες ημέρες ο καθηγητής Επιδημιολογίας Γκίκας Μαγιορκίνης. Μόλις 43 ετών, μεγαλωμένος στον Πειραιά, πέρασε πρώτος στη σειρά του στην Ιατρική Αθηνών το 1997, ενώ το 2012 βραβεύτηκε ως «υποσχόμενο ερευνητικό ταλέντο». Είναι επίκουρος καθηγητής στην Ιατρική Αθηνών, διδάσκει στο Πανεπιστήμιο του Κάλιαρι στη Σαρδηνία, ενώ το πλούσιο βιογραφικό του συμπληρώνει μεταξύ άλλων και η παρουσία του στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης ως Πανεπιστημιακού Ερευνητικού Λέκτορα.
Με αφορμή τη συμπλήρωση ενός χρόνου από το πρώτο lockdown στη χώρα μας λόγω Covid-19, μιλά στο ΟΚ! και την Ειρήνη Αρβανίτη για την αποτελεσματικότητα των εμβολίων, για το φετινό καλοκαίρι, που, όπως φαίνεται, θα κάνουμε διακοπές, για τις σχέσεις του με τους Τσιόδρα – Χαρδαλιά, ενώ αποκαλύπτει τι είναι αυτό που του έχει λείψει περισσότερο τον τελευταίο χρόνο.
Συμπληρώθηκε ένας χρόνος εγκλεισμού λόγω Covid-19. Πιστεύατε πέρσι τέτοια εποχή ότι έναν χρόνο μετά θα ζούμε με μάσκες και φόβο;
Οι μεγάλες πανδημίες της γρίπης ιστορικά έχουν κρατήσει για αρκετά χρόνια. Ωστόσο δεν έχουμε ιστορικό από πανδημίες κορονοϊών, τουλάχιστον τα τελευταία 100 χρόνια. Γι’ αυτό είναι πολύ δύσκολο να γίνουν μακροχρόνιες προβλέψεις, όπως για το χρονικό διάστημα που μια πανδημία θα επηρεάσει την κανονικότητα. Από τη μία οι τεχνολογικές εξελίξεις, με την έλευση αποτελεσματκιών εμβολίων πιο γρήγορα από ποτέ, δείχνουν ότι η πανδημία θα διαρκέσει λιγότερο από ό,τι σε άλλες εποχές. Από την άλλη οι επιπτώσεις της πανδημίας, λόγω μεγαλύτερου ποσοστού του πληθυσμού που ανήκει στις ευπαθείς ομάδες από ό,τι στο παρελθόν, φαίνεται να είναι μεγαλύτερες και πιο μακροχρόνιες.
Σήμερα έχουμε ξεπεράσει τα 2.000 κρούσματα ημερησίως. Τι μας έχει οδηγήσει σε αυτό τον αριθμό; Ο κόσμος δεν υπακούει στο lockdown, δεν έχουν παρθεί τα σωστά μέτρα ή οι μεταλλάξεις του ιού είναι πλέον απρόβλεπτες;
Οι λόγοι που βλέπουμε αυξημένο αριθμό κρουσμάτων αυτή την περίοδο είναι κατά κύριο λόγο η σχετική χαλάρωση στην τήρηση των μέτρων κοινωνικής αποστασιοποίησης λόγω κόπωσης του γενικού πληθυσμού, αλλά και η σχετικά αυξημένη μεταδοτικότητα των μεταλλαγμένων στελεχών σε σχέση με τα προηγούμενα στελέχη. Σε αυτά θα πρέπει να προστεθεί ότι οι καιρικές συνθήκες του Φεβρουαρίου συνέβαλαν ώστε οι περισσότερες κοινωνικές συνάξεις να πραγματοποιηθούν σε κλειστούς χώρους, όπου η μεταδοτικότητα είναι έως και δέκα φορές μεγαλύτερη.
Θα πετάξουμε τις μάσκες το 2022 ή πιστεύετε ότι αποτελεί ένα μακρινό «όνειρο»;
Γενικά είναι δύσκολο να κάνουμε ακριβείς προβλέψεις. Με βάση τα υπάρχοντα επιστημονικά δεδομένα, με τον εμβολιασμό θα μπορέσουμε να επιταχύνουμε την επιστροφή στην κανονικότητα, συνεπώς όσο πιο γρήγορα εμβολιαστεί ο κόσμος και όσο μεγαλύτερο είναι το ποσοστό κάλυψης με το εμβόλοι , τόσο πιο γρήγορα θα γίνει και η επιστροφή στην κανονικότητα. Αν αυτή η κανονικότητα θα είναι ελεύθερη κορονοϊού, είναι δύσκολο να εκτιμηθεί. Το πιο πιθανό σενάριο είναι ότι θα συνεχίσει να κυκλοφορεί ο κορονοϊός, αλλά οι επιπτώσεις του θα είναι πολύ ηπιότερες λόγω του εμβολιασμού και της φυσικής ανοσίας.
Το εμβόλιο για πόσο διάστημα προστατεύει; Χρειάζεται επανάληψη ύστερα από κάποια χρόνια;
Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε με ακρίβεια πόσο χρονικό διάστημα θα προστατεύουν τα διάφορα εμβόλια. Τα μέχρι τώρα στοιχεία δείχνουν ότγι ια το χρονικό διάστημα των λίγων μηνών που έχουν χρησιμοποιηθεί η αποτελεσματικότητά τους δεν φαίνεται να πέφτει σημαντικά. Ωστόσο, πρέπει να γίνεκι ατανοητό ότι τα εμβόλια μόλις έγιναν διαθέσιμα, οπότε δεν υπάρχουν δεδομένα για τη σε βάθος χρόνου διάρκεια και την ισχύ της ανοσίας.
Κάνοντας το εμβόλιο και μετά το απαραίτητο διάστημα, βγάζουμε τη μάσκα ή συνεχίζουμε να προσέχουμε;
Σε αυτή τη φάση της πανδημίας αφού κάνουμε το εμβόλιο συνεχίζουμε να προσέχουμε όπως και πριν. Καθότι ο εμβολιασμός δεν είναι 100% αποτελεσματικός στη μείωση της μετάδοσης, αν και πλησιάζει στο 100% στο να προστατεύει από σοβαρή νόσο, αυτό που επιθυμούμε σε αυτή τη φάση από τον εμβολαισμό σε κλίμακα δημόσιας υγείας είναι να προσθέσει αποτελεσματικότητα στα υπάρχοντα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης ώστε να επιταχυνθεί η συρρίκνωση της επιδημίας. Σε δεύτερη φάση και όταν υπάρχει ικανοποιητικό ποσοστό του πληθυσμού που έχει ανοσία, τότε θα μπορέσουμε να χαλαρώσουμε κάποια μέτρα και να σταματήσει και η χρήση της μάσκας.
Τελικά ήταν λάθος που τα παιδιά επέστρεψαν στα θρανία; Τι λένε οι έρευνες σήμερα;
Το φυσικό περιβάλλον των παιδιών είναι τα σχολεία, συνεπώς, δεν μπορεί να θωρηθεί ποτέ ως «λάθος» η επιστροφή τους στα θρανία.Η επιστροφή των μαθητών στα θρανία θα πρέπει να αποτελεί υψηλή προτεραιότητα σε ένα σύγχρονο ανθρωποκεντρικό κράτος. Σε σχέση με τις έρευνες, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και άλλοι παγκόσμιοι οργανισμοί συμφωνούν ότι τα σχολεία θα πρέπει να είναι τα τελευταία που θα κλείνουν και τα πρώτα που θα ανοίγουν.
Τον Μάρτιο του 2020 έγινε η πιο σκληρή καραντίνα για να προστατεύσουμε την τρίτη ηλικία. Τα καταφέραμε;
Το πρώτο lockdown που έγινε για την αντιμετώπιση της πανδημίαςε ίχε και τη μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα. Διαχρονικά έχει φανεί ότι καθώς περνάει ο χρόνος, λόγω κόπωσης, τα lockdown χάνουν μέρος από την αποτελεσματικότητά τους. Γενικά το πρώτο lockdown φαίνεται ότι είχε τη μεγαλύτερημ είωση μεταδοτικότητας συγχρόνως προστατεύοντας τις ευπαθείς ομάδες, συμπεριλαμβανομένης και της τρίτης ηλικίας.
Σύμφωνα με τα έως τώρα δεδομένα, ποια άτομα είναι πιο επίφοβα στο να νοσήσουν ή τελικά να χάσουν τη ζωή τους;
Aυτοί που έχουν βαρύτερα συμπτώματα καθώς και μεγαλύτερη πιθανότητα να χρειαστούν νοσηλεία είναι τα μεγαλύτερης ηλικίας άτομα και οι ασθενείς με συγκεκριμένα υποκείμενα νοσήματα. Η θνησιμότητα, δηλαδή ο αριθμός των ατόμων που πεθαίνουν ανά εκατομμύριο πληθυσμού, στην Ελλάδα παραμένει χαμηλή. Η θνητότητα, δηλαδή ο αριθμός των ατόμων που πεθαίνουν ανά 1.000 διαγνώσεις Covid-19, φαίνεται ότι έχει βελτιωθεί, ωστόσο δεν είναι σαφές αν αυτό οφείλεται στα βελτιωμένα θεραπευτικά πρωτόκολλα ή είναι αποτέλεσμα του ότι διαγιγνώσκουμε και μεγαλύτερο αριθμό ατόμων με ήπια ή και καθόλου συμπτώματα.
Τώρα που έχετε γίνει πιο αναγνωρίσιμος, έχει αλλάξει ο τρόπος που σας αντιμετωπίζει ο κόσμος; Ποια ήταν η πιο περίεργη ερώτηση που σας έκαναν;
Γενικά ο κόσμος είναι διακριτικός και δεν μου κάνει «περίεργες» ερωτήσεις. Αυτό που λαμβάνω συνήθως ως ερώτημα είναι η αγωνία του κόσμου γαι το πότε θα επιστρέψουμε στην κανονικότητα.
Πότε θα επιστρέψουμε στην κανονικότητα; Θα δούμε τους δικούς μας ανθρώπους, θα πάμε για ένα φαγητό ή να επισκεφτούμε ένα μέρος;
Θεωρώ ότι εντός του ερχόμενου καλοκαιριού, καθότι θα έχει εμβολιαστεί ένα σημαντικό μέρος του πληθυσμού και ο καλός καιρός θα μειώσει σημαντικά τη μεταδοτικότητα του ιού, είναι πολύ πιθανό να έχουμε κάποιες από αυτές τις φυσιολογικές δραστηριότητες.
Άρα το καλοκαίρι θα κυκλοφορούμε ελεύθεροι;
Με βάση την περσινή χαμηλή επιδημικότητα του κορονοϊού μέσα στο καλοκαίρι και σε συνδυασμό με το γεγονός ότι ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού θα έχει εμβολιαστεί, αναμένουμε να έχουμε μια σχετικά σημαντική επιστροφή στην κανονικότητά μας.
Εσείς πώς έχετε βιώσει το lockdown, τι σας λείπει;
Ο μεσημεριανός καφές του Σαββατοκύριακου και οι βραδινές συναντήσεις με φίλους για ποτό στο Μικρολίμανο και στο κέντρο τηςΑ θήνας. Τα ταξίδια για να συναντήσω συνεργάτες μου στο Λονδίνο, στην Οξφόρδη ή για να διδάξω στο Πανεπιστήμιο του Κάλιαρι στη Σαρδηνία. Οι διαλέξεις στα μεγάλαα μφιθέατρα της σχολής και η πραγματική αλληλεπίδραση με τους φοιτητές.
Όταν τελειώσει όλο αυτό, με ποιον θα πηγαίνατε για ένα γεύμα; Με τον Νίκο Χαρδαλιά ή τον Σωτήρη Τσιόρδα; Ποια είναι η σχέση σας μαζί τους;
Πρόκειται για ανθρώπους απλούς, που εργάζονται νυχθημερόν με αυταπάρνηση και φιλότιμο για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Όταν τελειώσει όλο αυτό, θα ήταν όμορφο να καθίσουμε όλοι μαζί σε μια ταβέρνα, κάτι πιοχ αλαρό, κάτι λιγότερο τυπικό. Να βγούμε έξω για φαγητό. Η λέξη «γεύμα» για εμένα είναι πιο τυπική. Νομίζω, ταιριάζει κάτι απλό και παρεΐστικο στο τέλος όλου αυτού. Κάτι που να ευωδιάζει ελληνική καθημερινότητα.
Διαβάστε περισσότερα στο περιοδικό ΟΚ! που κυκλοφορεί με τα «ΝΕΑ Σαββατοκύριακο».
