Οι πιο λαμπερές πρωταγωνίστριες των ταινιών της δεκαετίας του ’60 τόλμησαν να φωτογραφηθούν με τα μαγιό τους – ή και χωρίς αυτά – κάνοντας την ανατροπή σε μία εποχή ακόμα συντηρητική.
Ο Μάκης Δελαπόρτας βγάζει από το αρχείο του όλο το αποκλειστικό υλικό.
Ο ένας φυλούσε τσίλιες κι ο άλλος σκαρφάλωνε τον μαντρότοιχο του θερινού σινεμά, με την αδρεναλίνη να χτυπά κόκκινο. Απόψε έπρεπε πάση θυσία να ξεκαρφιτσώσουν από το κεντρικό ταμπλό του «Προσεχώς» τις δύο σέξι φωτογραφίες που είχαν σταμπάρει εδώ και μέρες των αγαπημένων τους σταρ, της Ζωής και της Μάρθας. Η ταινία ήταν το Κορίτσια για φίλημα και, πράγματι, και τι δεν θα έδιναν οι νεαροί θαυμαστές να φιλούσαν στα αλήθεια τις θεές της οθόνης, που ξεσήκωναν με τα λικνίσματα και τις χορευτικές φιγούρες τους τα αντρικά ένστικτα. Σε εκείνη τη φάση όμως τους αρκούσε απλά να αποκτήσουν τις σέξι φωτογραφίες με τις δύο αγαπημένες σταρ να φορούν τα μαγιό τους. Φαίνεται πως η επιθυμία τους ήταν τόσο έντονη, που είχε υπερνικήσει ακόμη και τον φόβο μην τυχόν και κάποιο μάτι τούς έβλεπε και τους έπαιρνε στο κυνήγι. Εξάλλου, όταν τις είχαν ζητήσει από τον κινηματογραφιστή, εκείνος τους είχε αρνηθεί. Δεν υπήρχε λοιπόν άλλη λύση και το τόλμησαν. Ευτυχώς η «επιχείρηση» εξετελέσθη με επιτυχία και οι δύο πιτσιρικάδες άρπαξαν τις πολυπόθητες φωτογραφίες με τις ημίγυμνες σταρ και χάθηκαν τρέχοντας στα μισοσκότεινα στενά. Επιτέλους κρατούσαν στα χέρια τους το κρυφό αντικείμενο του πόθου τους. Ο ένας τη Λάσκαρη και ο άλλος την Καραγιάννη. Κατά κάποιον τρόπο αισθάνονταν πλέον πως ήταν δικές τους, πως τις είχαν κατακτήσει, και μάλιστα όχι και άκοπα. Ίσως κι αυτή η αδρεναλίνη της όλης τολμηρής επιχείρησης να ξυπνούσε πιο έντονα τις σεξουαλικές τους επιθυμίες και να έπλαθε στη φαντασία τους εικόνες πως ήταν δικές τους. Πλέον θα είχαν την ευκαιρία να ψηλαφίσουν σπιθαμή προς σπιθαμή το τόσο ποθητό κορμί τους και να έχουν στη συλλογή τους άλλες δύο από τις αγαπημένες τους ηθοποιούς.
ΠΙΣΩ ΣΤΑ ’60s
Παρόμοια περιστατικά συνέβαιναν πάμπολλα σε εκείνα τα αθώα χρόνια του ’60. Οι έφηβοι της εποχής είχαν καταντήσει ο φόβος και ο τρόμος των κινηματογραφιστών, οι οποίοι με δυσκολία κατάφερναν να μαζέψουν από τις προθήκες των θερινών τους σινεμά τις φωτογραφίες και τις αφίσες με τα ημίγυμνα κορίτσια των ταινιών, που ως διά μαγείας εξαφανίζονταν μετά την προβολήτ ης ταινίας. Υλικό που στην ουσία έπρεπε μετά το τέλος της προβολής να επιστραφεί στις κινηματογραφικές εταιρείες μια και το είχαν χρεωθεί. Πολλοί από εκείνους τους τολμηρούς πιτσιρικάδες κράτησαν για πάντα στα σχολικά τους άλμπουμ και τα εφηβικά τους λευκώματα τις φωτογραφίες που με τόσο κόπο και χτυποκάρδι είχαν αποκτήσει ως γλυκά ενθυμήματα από την πιο τρυφερή περίοδο της ζωής τους – σε αντίθεση με τις περισσότερες εταιρείες ταινιών, που χρόνια αργότερα αυτό το υλικό όχι μόνο δεν το αξιοποίησαν αλλά το πέταξαν στα σκουπίδια ή το κατέστρεψαν οδηγώντας το στις χωματερές. Εγκλήματα πολιτιστικής αδιαφορίας, που τέτοιου είδους έγιναν πολλά στα χρόνια που ακολούθησανκ αι συνεχίζουν να γίνονται μέχρι τις μέρες μας. Ένας από εκείνους τους ρομαντικούς πιτσιρικάδες ήμουν κι εγώ. Απλά εγώ δεν ήμουν τόσο τολμηρός για να σκαρφαλώνω τους μαντρότοιχους των θερινών σινεμά –όταν έπεφταν τα ρολά– και να ξεκαρφιτσώνω κρυφά τις φωτογραφίες των αγαπημένων μου ηθοποιών από τις ταινίες που με πάθος παρακολουθούσα. Ήμουν δειλός για τέτοια τολμήματα αλλά φαίνεται ταυτόχρονακ αι ικετικός με τους ιδιοκτήτες των θερινών σινεμά της γειτονιάς μου, αφού τους ζητούσα σχεδόν με παρακαλετά να μου χαρίζουν φωτογραφίες ή αφίσες, έστω και λιγάκι ταλαιπωρημένες, που προφανώς θα τους ήταν άχρηστες για να τις ξαναχρησιμοποιήσουν στις προθήκες τους. Πολλές φορές το κόλπο πετύχαινε. «Μα τόσο πολύ σου αρέσουν οι φωτογραφίες με τους ηθοποιούς;» μου έλεγε ο κύριος Στέφανος του Σινέ Αργυρούπολις και με γέμιζε διαφημιστικό υλικό. Ήταν τόσο μεγάλη φαίνεται η χαρά μου κάθε φορά που μου έδινε κάποια φωτογραφία που μου χαμογελούσε με νόημα μη μπορώντας να μου αρνηθεί. Πολλές φορές ευχαρίστησα στα χρόνια που ακολούθησαν όλους εκείνους τους ευεργέτες των εφηβικών μου λαφύρων μέσα στα βιβλία που έγραψα και που τελικά είχαν παίξει τόσο σημαντικό ρόλο στη μετέπειτα διαδρομή μου με τις βιογραφίες για τους μύθους του ελληνικού σινεμά. Ένα υλικό από σπάνιες φωτογραφίες που δεν τις ξαναβρήκα πουθενά. Από τότε είχε ξεκινήσει όλη αυτή η αγάπη και η τρέλα για να συλλέγω φωτογραφίες, αφίσες και περιοδικά από εκείνη την αξέχαστη εποχή. Αρχικά η προτίμησή μου ήταν να συγκεντρώνω τολμηρές φωτογραφίες με τις πιο αγαπημένες μου σταρ, που φωτογραφίζονταν με μαγιό και πόζαραν σε σέξι πόζες. Φωτογραφίες που στόλιζαν τα εφηβικά λευκώματα πολλών νεαρών της εποχής αλλά και τα δωμάτια πολλών αγοριών εκείνα τα χρόνια.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΖΟΝΤΑΣ ΤΑ SEX SYMBOLS ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ
Η μόδα βέβαια με τις φωτογραφίσεις των sex symbol με μαγιό ξεκνίησε από το Χόλιγουντ στα χρόνια του ’50 και εξαπλώθηκε με επιδημική τάση και σε όλη την Ευρώπη την ίδια δεκαετία. Στην Ελλάδα ξεκίνησε στα τέλη της δεκαετίας του ’50 και κορυφώθηκε στα χρόνια του ’60. Όλα τα στρατόπεδα, τα εφηβικά δω- μάτια και τα συνεργεία γέμισαν με τα εξώφυλλα και τις αφίσες των αγαπημένων εγχώριων σταρ που τολμούσαν να φωτογραφηθούν με μαγιό –ολόσωμασ την αρχή κι αργότερα με μπικίνι– ή, ακόμη πιο σπάνια, τόπλες. Πρώτη διδάξασα στο
Χόλιγουντ η Μέριλιν Μονρό, η οποία φωτογραφήθηκε τελείως γυμνή για ένα ημερολόγιο στις αρχές του ’50. Στην Ευρώπη το νέο είδωλο που έγινε το όνει- ρο εκατομμυρίων αντρών και ξεπέρασε τα ευρωπαϊκά σύνορα λεγόταν «Μπριζίτ Μπαρντό». Η αλήθεια βέβαια είναι πως την Μπαρντό την ανακάλυψαν οι Αμερικανοί όταν προβλήθηκε εκεί η ταινία της Και ο Θεός έπλασε τη γυναίκα. Μέχρι εκείνη την εποχή οι συμπατριώτες της δεν είχαν εκτιμήσει ανάλογα τα εντυπωσιακά προσόντα της εκκολαπτόμενης Γαλλίδας σταρ, αν και την είχαν δει ήδη σε καμιά δεκαριά ταινίες. Η Μπαρντό έγινε αναμφίβολα το μεγαλύτερο sex symbol της υφηλίου και άφησε εποχή με τις προκλητικές αλλά και τις τόσο αισθησιακές φωτογραφίσεις της.
ΣΤΑ ΠΡΟΤΥΠΑ ΤΟΥ ΧΟΛΙΓΟΥΝΤ
Η μόδα λοιπόν αυτή δεν άργησε να έρθει και στην Ελλάδα. Οι πρώετς τολμηρές φωτογραφίσεις με μαγιό ξεκίνησαν να γίνονται την εποχή που ο ελληνικός κινηματογράφος ανακάλυπτε τα δικά του σέξι κορίτσια και άρχισαν να τα προτιμούν από τις ξένες σταρ. Όμως τα τεχνικά μέσα για επαγγελματικές φωτογραφίσεις ήταν πολύ φτωχά. Μη φανταστείτε άψογους φωτισμούς, λαμπερά χρώματα, μακιγιάζ, κομμωτές και στυλίστες. Οι φωτογραφίσεις αρχικά γίνονταν περισσότερο ασπρόμαυρες –για οικονομία των φιλμ– και μετά τα περιοδικά έπαιρναν τις φωτογραφίες και τις επιχρωμάτιζαν για να βγουν έγχρωμες στα εξώφυλλά τους. Ήταν αρκετά ένα φλας, ένα μαγιό και μια όμορφη παραλία – που απ’ αυτές, δόξα τω Θεώ, διαθέταμε πολλές.
Πέρα λοιπόν από τις σταρ των ελληνικών ταινιών, που φωτογραφίζονταν κάπως τολμηρά για τις ανάγκες ενός καλοκαιριάτικου εξωφύλλου, πολλές πρωταγωνίστριες του λεγόμενου «σοβαρού θεάτρου» αναγκάστηκαν να φορέσουν το μαγιό και να φωτογραφηθούν σε κάποαι παραλία, αφού το απαιτούσε η μόδα της εποχής. Η Γκέλυ Μαυροπούλου,η Αλεξάνδρα Λαδικού, η Μάρω Κοντού, η Τζένη Ρουσσέα, η Ντίνα Τριάντη ήταν μερικές από τις ηθοποιούς που δέχτηκαν να φορέσουν μαγιό και να δροσίσουν με μια ανάλαφρη πόζα τους το κοινό, που τις είχε συνηθίσει σε ρόλους σοβαρούς και δραματικούς.
Έτσι, λοιπόν, μιμούμενη τα ξένα πρότυπα –Μονρό, Μπαρντό, Λόρεν, Τέιλορ, Χέιγουορθ, Λολομπρίτζιτα– η δική μας βιομηχανία σταρ κατασκεύασε τα δικά της κορίτσια-είδωλα: Βουγιουκλάκη, Καρέζη, Λάσκαρη, Φόνσου, Καραγιάννη, Σαπουντζάκη, Βαλσάμη, Ναθαναήλ, Προκοπίου. Όλες έγιναν το κρυφό αντικείμενο του πόθου χιλιάδων νεαρών της εποχής, που καρδιοχτυπούσαν κάθε φορά που τις έβλεπαν κρεμασμένες σε ένα καλοκαιρινό εξώφυλλο στο περίπτερο της γειτονιάς τους. Φυσικά την καθεμία τους τις περιέβαλλε κι ένας διαφορετικός μύθος, αφού έτσι επιβαλλόταν από το σύστημα. Ήταν όμως πράγματι πολύ διαφορετικές η μία από την άλλη.
H (ΠΡΩΤΟΠΟΡΑ) ΑΛΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙ ΑΛΛΕΣ
Η Αλίκη Βουγιουκλάκη, για παράδειγμα, ενώ δεν υπήρξε ποτέ το απόλυτο sex symbol της εποχής της, ωστόσο ήταν πρώτη στην προτίμηση του κονι ού. Συνδύαζε το αθώο «ενζενίστικο» ταμπεραμέντο με τον δυναμισμό και τον αυθορμητισμό μιας αιώνιας έφηβης. Πρώτη της τολμηρή εμφάνιση με μαγιό στην ταινία Διακοπές στην Αίγινα το 1958. Εμ… διακοπές θα πήγαινε το κορίτσι! Γινόταν να μη φορέσει μαγιό; Οι φωτογραφίες με το σέξι μαγιό της Αλίκης έγιναν viral, όπως θα λέγαμε σήμερα, και κατέκλεισαν την αγορά. Τι εξώφυλλα, τι καρτ ποστάλ και τι αφίσες κυκλοφόρησαν, δεν λέγεται. Και ο μύθος ξεκίνησε να χτίζεται. Βέβαια η Αλίκη δεν δίστασε πολλές φορές να παίξει και ρόλο κόντρα από το αθώο κορίτσι των ταινιών της, που φορούσε απλά το μαγιό της για να πάει για μπάνιο με τον μπαμπά Λάμπρο Κωνσταντάρα. Για παράδειγμα, στο Δόλωμα έπαιξε για πρώτη φορά το κορίτσι του καμπαρέ. Εκεί δεν δίστασε να εμφανιστεί σχεδόν γυμνή, όπως και στην Ψεύτρα, κάνοντας το μοντέλο του Αλέκου Αλεξανδράκη. Η Αλίκη λέγεται πως ήταν πολύ υπερήφανη για το στήθος της και για αυτό δεν έχανε την ευκαιρία να το προβάλλει. Βέβαια ποτέ τελείως γυμνό. Αυτό έγινε μόνο μία φορά στην τελευταία της ταινία, Κατάσκοπος Νέλλη, το 1981. Αντίθετα η Καρέζη δεν θεώρησε ποτέ το σώμα της ιδιαίτερα θελκτικό και γι’ αυτό σπάνια εμφανίστηκε με μαγιό σε ταινία ή φωτογραφήθηκε ανάλογα. Ειδικά το στήθος της απέφευγε να το προβάλλει, αφού θεωρούσε ότι ήταν ιδαι ίτερα μικρό. Γι’ αυτό και ακολουθούσε συχνά τις συμβουλές της φίλης της, Αλίκης, που την προέτρεπε να το μεγεθύνει με ενισχυμένους στηθόδεσμους.
Η Ζωή Λάσκαρη, η οποία υπήρξε σταρ Ελλάς σε πολύ νεαρή ηλικία, αναμφί- βολα διέθετε τις πιο άψογες αναλογίες κι έγινε το πρώτο ίσως sex symbol στα χρόνια του ’60. Τέτοιο κορμί πιστεύω πως δεν είχε περάσει μέχρι τότε, αλλά και δεν ξαναπέρασε από τα κινηματογραφικά εκράν – με μια απίστευτη κορμοστασιά και ένα περπάτημα ελαφίνας που μόνο εκείνη διέθετε. Εμφανίστηκε τόπλες από την πρώτη κιόλας ταινία της, στον Κατήφορο, και το επανέλαβε αρκετές φορές στο μέλλον, κάτω βέβαια από μια προσεγμένη κινηματογραφική αισθητική. Η Μάρθα Καραγιάννη, ενώ ξεκίνησε σαν χορεύτρια με ένα απίστευτα ζουμερό κορμί, μεταμορφώθηκε στην πορεία σε μια υπέροχη κωμική καρατερίστα, που ποτέ όμως δεν έχανε την ευκαιρία να λικνίζει με τον δικό της αμίμητο τρόπο τους γοφούς της χορεύοντας και επιδεικνύοντας το τόσο καλλίγραμμο σώμα της. Ίσως και να είναι η μοναδική περίπτωση που συνδύασε με έξυπνο τρόπο το αθώο σεξαπίλ με την μπουφόνικη κωμική διάθεση. Η Μάρθα αναμ-φίβολα έγινε το πιο αγαπημένο πόστερ σε όλα τα συνεργεία και τα βουλκανιζατέρ της επικράτειας. Κάπως έτσι περίπου προβλήθηκε και η Ελένη Προκοπίου. Μόνο που εκείνη εγκατέλειψε πολύ πρόωρα τα κινηματογραφικά πλατό. Υπέροχο σώμα, εξωτικό πρόσωπο και εκπληκτική χορεύτρια. Η Άννα Φόνσου επίσης διέθετε ένα ιδιαίτερα καλλίγραμμο κορμί. Και εκείνη δεν αρνήθηκε να γδυθεί στο «πανί» όταν το απαιτούσαν οι ρόλοι της. Η Φόνσου όμως ίσως και να είναι η πιο παρεξηγημένη ηθοποιός της γενιάς της. Οι τολμηρές εμφανίσεις της στην οθόνη σχολιάστηκαν και συζητήθηκαν δυσμενώς από τους πουριτανούς της εποχής. Έπρεπε να περάσουν αρκετά χρόνια για να την αποδεχτούν και ως σπουδαία ηθοποιό του σοβαρού θεάτρου.
Η Ζωζώ Σαπουντζάκη, αν και δεν έπαιξε σε πολλές ταινίες, υπήρξε μια εκρηκτική πρωταγωνίστρια. Χαρακτηρίστηκε «βασίλισσα της νύχτας» και άφησε εποχή με τις τολμηρές εμφανίσεις της τόσο στον κινηματογράφο και στο θέατρο όσο και στις νυχτερινές πίστες. Ωστόσο, δεν εμφανίστηκε ούτε φωτογραφήθηκε ποτέ γυμνή. Ακόμη και σήμερα, πενήντα και πλέον χρόνια από εκείνες τις ταινίες, αποτελεί φαινόμενο ζωντάνιας και φυσικής κατάστασης. Η Ζωζώ ήταν πολύ περήφανη για τα σφριγηλά και καλογυμνασμένα πόδια της και, φυσικά, δεν έχανε ευκαιρία να τα δείχνει και να τα προβάλλει. Από τις ταινίες των τελευταίων χρόνων του ’60 και αρχών του ’70 η σταρ που έγινε η γυναίκα-σύμβολο του ελληνικού κινηματογράφου ήταν αναμφισβήτητα η Έλενα Ναθαναήλ. Επιχείρηση Απόλλων, Εκείνο το καλοκαίρι, Αναζήτηση, ταινίες όπου έλαμψε με τη γοητεία και την έντονη θηλυκότητά της. Ιδιαίτερα στην Αναζήτηση, ψηλή, μελαχρινή, απίστευτα σέξι, με έντονο μακιγιάζ, ενσάρκωσε το πρότυπο του απελευθερωμένου θηλυκού, που αντιπροσώπευσε μια ολόκληρη γενιά, ένα παγκόσμιο κίνημα, αυτό των παιδιών των λουλουδιών! Η Έλενα Ναθαναήλ λοιπόν ακολουθώντας την παγκόσμια τάση του κινηματογράφου, στο πλαίσιο αυτής της σεξουαλικής απελευθέρωσης, δεν δίστασε να γδυθεί για τις ανάγκες των ταινιών της. Κι όταν λέμε «γδύθηκε», εννοούμε μια εμφάνιση τόπλες και τίποτα παραπάνω. Αυτό ήταν αρκετό για να καθιερωθεί ως το απόλυτο sex symbol των ’70s. Πολλές ακόμη βέβαια καλλίγραμμες πρωταγωνίστριες της εγχώριας κινηματογραφικής βιομηχανίας στόλισαν τα εξώφυλλα των περιοδικών της εποχής με μια χαριτωμένη και σέξι πόζα τους με φόντο τις περισσότερες φορές ένα καλοκαιρινό ακρογιάλι.
Η Ρίκα Διαλυνά, η Ξένια Καλογεροπούλου, η Μέμα Σταθοπούλου, η Νίτσα Μαρούδα, η Χλόη Λιάσκου, η Ελένη Ανουσάκη, η Καίτη Παπανίκα, η Μαριάννα Κουράκου, η Νόρα Βαλσάμη και τόσες ακόμα. Περιοδικά όπως Ρομάντζο, Φαντασία, Ντομινό, Βεντέτα, Πρώτο, Θησαυρός και Θεατής είχαν πολύ συχνά την τιμητική τους. Οι καιροί όμως άλλαξαν. Οι απαιτήσεις, τα γούστα, οι μόδες. Τώρα το τόπλες είναι πια ξεπερασμένο. Η εποχή απαιτεί περισσότερο τολμηρές εμφανίσεις. Όμως είδωλα πια δεν κατασκευάζονται. Καριέρες δεν χτίζονται. Μυθικά κορίτσια δεν υπάρχουν. Αλίκη, Τζένη, Ζωή, Μάρθα, Ζωζώ, Έλενα δεν ξαναγεννιούνται. Όλες αυτές οι θρυλικές γυναίκες που στόλισαν τη μεγάλη οθόνη με την ομορφιά και τα νιάτα τους ήταν αναπόσπαστα κομμάτια της πιο γλυκιάς περιόδου του ελληνικού σινεμά και συντρόφευσαν τα όνειρα χιλιάδων αγοριών, αφού έγιναν η αγαπημένη φωτογραφία, το συλλεκτικό καρτ ποστάλ που φυλάχτηκε με ευλάβεια σε κάποιο αναμνηστικό άλμπουμ ή κιτρινισμένο τετράδιο. Ναι, η εποχή των μύθων πέρασε, δυστυχώς! Δεν ξέρω να δώσω μια εξήγηση για αυτό. Το μόνο που ξέρω με σιγουριά είναι πως δεν υπάρχουν πια πιτσιρίκια που σκαρφαλώνουν σε θερινά σινεμά για να ταξιδέψουν στο όνειρο. Δεν ξεκαρφιτσώνουν πια από τα ταμπλό του «Προσεχώς» μια Αλίκη, μια Τζένη, μια Ζωή, μια Μάρθα για να τις φυλάξουν για πάντα σαν ένα τρυφερό λάφυρο, σαν ένα πολύτιμο κομμάτι αναμνήσεων της πιο αθώας ηλικίας τους. Ίσως γιατί οι εποχές άλλαξαν. Ίσως γιατί τα θερινά σινεμά λιγόστεψαν. Ίσως γιατί το ταξίδι στο όνειρο –μέσα από μαγικές εικόνες και μυθικά πρόσωπα– ξεμάκρυνε κι αυτό. Ίσως.
Διαβάστε περισσότερα στο περιοδικό ΟΚ! που κυκλοφορεί με τα «ΝΕΑ Σαββατοκύριακο».
