Τον τελευταίο διάστημα η συζήτηση γύρω αοπό θέματα για την κακοποίησης των γυναικών έχει, δυστυχώς, επανέλθει στην καθημερινότητά μας. Κάθε μέρα ακούμε ή διαβάζουμε για περιπτώσεις γυναικών που πέφτουν θύματα βίας, σωματικής αλλά και ψυχολογικής. Ιστορίες γυναικών που συγκλονίζουν, συγκινούν αλλά και εξοργίζουν. Από την υπόθεση του βιασμού της 24χρονης κοπέλας στη Θεσσαλονίκη μέχρι την 40χρονη γυναίκα από την Αργυρούπολη που νοσηλεύεται σε κρίσιμη κατάσταση μετά από τον άγριο ξυλοδαρμό του συντρόφου της, οι υποθέσεις που έρχονται στο φως μας θλίβουν αλλά και μας συγκλονίζουν.
Τι μπορούμε ωστόσο να προσφέρουμε σε αυτές τις γυναίκες πέρα από μια παρότρυνση ή μια συμβουλή; Πώς μπορούμε να τις βοηθήσουμε ουσιαστικά χωρίς να τους προκαλέσουμε, άθελά μας, μεγαλύτερη ζημιά; Η ψυχοθεραπεύτρια Χριστίνα Βλαχοπούλου BSc, MSc, απαντά στο okmag για το πώς να χειριστούμε τις γυναίκες θύματα βίας στο περιβάλλον μας.
«Η βία δεν είναι οικογενειακή υπόθεση»
Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε μια γυναίκα που υφίσταται κακοποιητική συμπεριφορά, χωρίς να δίνουμε ξερές συμβουλές του τύπου «γιατί δεν σηκώνεσαι να φύγεις;» ή «Μην μιλάς, τα παιδιά σου δεν τα σκέφτεσαι;».
Να ξεκινήσουμε την κουβέντα μας λέγοντας πως κανείς δεν πρέπει να κλείνει τα μάτια του μπροστά σε περιστατικά κακοποίησης. Η βία δεν είναι οικογενειακή υπόθεση. Έχει κοινωνικές και εγκληματικές συνέπειες. Όταν γινόμαστε μάρτυρες κακοποίησης οφείλουμε να κάνουμε άμεση καταγγελία στην αστυνομία. Ωστόσο πρέπει να καταλάβουμε ότι για τη γυναίκα που βρίσκεται μέσα στην τοξική, κακοποιητική σχέση, αισθάνεται αποδυναμωμένη και απομονωμένη. Η αυτοεκτίμηση της, πιθανότατα, είναι μηδενική. Δεν αντιδρά γιατί φοβάται το άγνωστο, την κοινωνική κατακραυγή, τις αντιδράσεις του συντρόφου η των συγγενών της. Ίσως θεωρεί πως έτσι προστατεύει τα παιδιά της αγνοώντας τις συνέπειες στον ψυχισμό τους.
Τι σκέψεις μπορούν να περνούν από το μυαλό της;
Μπορεί να πιστεύει ότι τα πράγματα θα αλλάξουν ή ότι δεν αξίζει μια καλύτερη ζωή. Σε καμία περίπτωση δεν πρεπει να κρίνουμε και να πιέζουμε αλλά να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε τη θέση και τη μοναδική ιστορία του ατόμου. Να μιλάμε τη γλώσσα τους. Τα θύματα βίας δεν χρειάζονται μάλωμα, κατηγορίες, και φιλοσοφικά αποφθέγματα αλλά νοιάξιμο και κάποιον που έχει διάθεση να ακούσει, να στηρίξει και να κατευθείνει με πρακτικές συμβουλές στο σχέδιο διάσωσης τους.
«Τα σωματικά και ψυχικά τραύματα της κακοποίησης μπορεί να την ακολουθούν για χρόνια»
Τις περισσότερες φορές οι γυναίκες είναι πεπεισμένες πως φταίνε οι ίδιες για την κατάσταση. Πώς μπορούμε να τη στηρίξουμε ψυχολογικά, να τονώσουμε την αυτοπεποίθησή της και να τους δώσουμε κουράγιο;
Αρχικά το θύμα χρειάζεται να κατανοήσει την κακοποίηση που υφίσταται και τις συνέπειες της ώστε να κάνει τα βήματα που χρειάζονται για να ξεφύγει και να διεκδικήσει μια καλύτερη ζωή. Τα σωματικά και ψυχικά τραύματα της κακοποίησης μπορεί να την ακολουθούν για χρόνια. Στην αντιμετώπιση κάθε δύσκολης , τραυματικής κατάστασης επιβάλλεται ψυχολογική στήριξη και επεξεργασία καθώς και ένα κοινωνικό δίκτυο υποστήριξης. Η κακοποιημένη γυναίκα θα χρειαστεί βοήθεια ώστε να χτίσει την αυτοεκτίμησή της. Με άλλα λόγια καλό είναι να πιστέψει στις δυνάμεις της, να αρχίσει να αγαπά, να φροντίζει και να προστατεύει τον εαυτό της, να θέτει υγιή όρια. Μόνο όταν τα αρνητικά συναισθήματα και οι απόψεις που έχουμε για τον εαυτό μας αλλάξουν θα μπορέσουμε να εστιάσουμε στα δυνατά σημεία μας ,βελτιώνοντας τις αδυναμίες μας, βγάζοντας τα τοξικά άτομα από την ζωή μας. Ο καλύτερος τρόπος να βελτιώσουμε την αυτοεκτίμηση μας είναι να αντιμετωπίσουμε μια πρόκληση έστω και με την συνδρομή των άλλων.
Εσείς έχετε γνωρίσει και βοηθήσει ψυχοθεραπευτικά μέσω της συμβουλευτικής γυναίκες ,συγγενείς ή φίλους γυναικών που έχουν υποστεί βία; Τι συμβουλές τους δίνετε ώστε να σταθούν δίπλα τους;
Αναμφισβήτητα απαιτείται χρόνος, ενσυναίσθηση και κατανόηση για την κάθε ιδιαίτερη περίπτωση. Υπάρχουν περιπτώσεις γυναικών που δυστυχώς έχουν χάσει την ψυχοσωματική τους υγεία – ακόμα και την ζωή τους . Δεν αρκεί πάντα και μόνο η ψυχολογική στήριξη και η βοήθεια από τρίτους αλλά και η προσωπική πίστη και συμμετοχή. Όμως δεν θα ξεχάσω και τις πολλές περιπτώσεις με αίσιο τέλος, συγκεκριμένα μιας γυναίκας που την θεωρώ πρότυπο- κατάφερε να ξεφύγει από τον βίαιο σύντροφο της με τρία ανήλικα παιδιά και χωρίς κανένα επαγγελματικό και οικονομικό εφόδιο. Ξεκίνησε καθαρίζοντας σπίτια. Αρχικά φιλοξενήθηκε σε δομές και συγγενείς αλλά μετά από λίγα χρόνια ξεκίνησε την δική της εταιρεία καθαρισμού. Βοήθησε και τα τρία παιδιά της να σπουδάσουν, έκανε νέα σχέση και είναι ένα χρήσιμο και ενεργό μέλος στην τοπική κοινωνία.
«Ζητήστε κάθε πιθανή βοήθεια και διεκδικήστε την ζωή που σας αξίζει»
Τι μήνυμα θέλετε να στείλετε στις γυναίκες θύματα βίας;
Πολλά πράγματα φαίνονται δύσκολα αλλά τίποτα δεν είναι αδύνατο αν έχουμε έναν στόχο που πιστεύουμε οτι είναι σημαντικός. Η αναβλητικότητα και οι δικαιολογίες που χρησιμοποιούμε για να μην αλλάξουμε την ζωή μας, θυσιάζουν όχι μόνο την ψυχική ηρεμία και ευτυχία αλλά κοστίζουν και ανθρώπινες ζωές. Σπάστε την σιωπή, μιλήστε, ζητήστε κάθε πιθανή βοήθεια και διεκδικήστε την ζωή που σας αξίζει. Η δική μου προτροπή για τις γυναίκες που είναι θύματα βίας είναι να κάνουν ένα βήμα μπροστά και ξαφνικά θα δούνε έναν ολόκληρο δρόμο που θα τις οδηγήσει σε καλύτερη διαδρομή. Υπάρχουν πολλές γραμμές στήριξης και εθελοντικές υπηρεσίες στην χώρα μας που προσφέρουν ψυχολογική, νομική στήριξη αλλά και φιλοξενία. Να θυμόμαστε ότι η βια καταγγέλλεται πάντα και πρέπει να σταματήσει. Η γυναίκα, η κορυφαία του χορού της ζωής, αυτή που δίνει ζωή, έχει το δικαίωμα να ζει με αξιοπρέπεια, ελευθερία και ασφάλεια.
