O καρκίνος θυρεοειδούς είναι η συχνότερη κακοήθης πάθηση των ενδοκρινών αδένων. Η συχνότητα του παρουσιάζει σταθερή αύξηση στη διάρκεια των τελευταίων τριών δεκαετιών. Υπάρχουν τρεις βασικές μορφές καρκίνου θυρεοειδούς:
- Ο διαφοροποιημένος καρκίνος θυρεοειδούς. Περιλαμβάνει την θηλώδη και τον θυλακιώδη καρκίνο θυρεοειδούς.
- Ο μυελοειδής καρκίνος θυρεοειδούς
- Ο αδιαφοροποίητος (αναπλαστικός) καρκίνος θυρεοειδούς
Ο διαφοροποιημένος καρκίνος είναι η συνηθέστερη μορφή καρκίνου θυρεοειδούς και έχει την καλύτερη πρόγνωση από τις άλλες δύο μορφές. Πρόκειται για εξαιρετικά ιάσιμη μορφή καρκίνου, υπό την προϋπόθεση ότι θα αντιμετωπιστεί σωστά και ριζικά.
Πώς εκδηλώνεται και πώς διαγιγνώσκεται ο καρκίνος θυρεοειδούς;
Παλαιότερα, η διάγνωση του καρκίνου θυρεοειδούς γινόταν σε προχωρημένα στάδια της νόσου, όταν ο όγκος είχε αποκτήσει μεγάλο μέγεθος ή είχε δώσει μεταστάσεις στους λεμφαδένες του τραχήλου. Στις περιπτώσεις αυτές, ο καρκίνος γινόταν αντιληπτός με την ψηλάφηση ή την επισκόπηση, συχνά από τον ίδιον τον ασθενή ή τους οικείους του, υπό την μορφή μάζας στον τράχηλο.
Σήμερα εντούτοις η διάγνωση του καρκίνου του θυρεοειδούς τίθεται σε πρωιμότερα στάδια της νόσου. Αυτό είναι σήμερα δυνατό χάρη στην ευρεία χρήση του υπερηχογραφήματος, στο οποίο ο καρκίνος θυρεοειδούς απεικονίζεται υπό την μορφή όζου θυρεοειδούς. Υπάρχουν συγκεκριμένα υπερηχογραφικά κριτήρια με βάση τα οποία μπορεί να αναγνωσθούν οι όζοι που είναι πιθανόν να υποκρύπτουν καρκίνο (ύποπτοι όζοι).
Η δεύτερη βασική εξέταση για την προεγχειρητική διάγνωση του καρκίνου θυρεοειδούς είναι η παρακέντηση του ύποπτου όζου με λεπτή βελόνη (FNA, fine-needle aspiration). H παρακέντηση γίνεται κάτω από υπερηχογραφική καθοδήγηση προκειμένου να αυξηθεί η διαγνωστική ακρίβεια της μεθόδου. Το υλικό που λαμβάνεται με την παρακέντηση αποστέλλεται για κυτταρολογική εξέταση, με την οποία μπορεί να τεθεί η διάγνωση του καρκίνου θυρεοειδούς.
Ένα άλλο συχνό σήμερα σενάριο είναι η τυχαία διάγνωση του καρκίνου θυρεοειδούς στην ιστολογική εξέταση του θυρεοειδούς που έχει αφαιρεθεί για κάποιον άλλο λόγο (π.χ. σε ασθενείς με πολυοζώδη βρογχοκήλη).
Πώς αντιμετωπίζεται ο καρκίνος θυρεοειδούς;
Η χειρουργική επέμβαση είναι η βασική μέθοδος θεραπείας του καρκίνου θυρεοειδούς. Η χειρουργική επέμβαση θα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο ριζική έτσι ώστε να επιτευχθεί το μέγιστο δυνατό θεραπευτικό αποτέλεσμα. Η έκταση της επέμβασης καθορίζεται με βάση τα ευρήματα του προεγχειρητικού ελέγχου. Με την ολική θυρεοειδεκτομή επιτυγχάνεται η πλήρης αφαίρεση του θυρεοειδούς αδένα. Αν εντούτοις υπάρχουν ύποπτοι ή παθολογικοί λεμφαδένες στον τράχηλο, θα πρέπει η ολική θυρεοειδεκτομή να συνδυάζεται, στον ίδιο χρόνο, με λεμφαδενικό καθαρισμό τραχήλου. Το είδος του λεμφαδενικού καθαρισμού επιλέγεται ανάλογα με την εντόπιση των ύποπτων/παθολογικών λεμφαδένων στα ανατομικά διαμερίσματα του τραχήλου.
Μετά την χειρουργική επέμβαση ακολουθεί -σε επιλεγμένους ασθενείς και με βάση συγκεκριμένα κριτήρια- επικουρική (adjuvant) θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο (Ι-131). Η θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο καταστρέφει τυχόν υπολειμματικά καρκινικά κύτταρα. Χορηγείται μόνο στον διαφοροποιημένο καρκίνο θυρεοειδούς. Δεν χορηγείται στον μυελοειδή και στον αδιαφοροποίητο καρκίνο θυρεοειδούς, καθώς δεν οι μορφές αυτές καρκίνου δεν προσλαμβάνουν το ραδιενεργό ιώδιο.
Ο ασθενής είναι σε θεραπεία καταστολής με θυροξίνη μετεγχειρητικά.
Πώς εξελίσσεται ο καρκίνος θυρεοειδούς;
Ο διαφοροποιημένος καρκίνος θυρεοειδούς (θηλώδης/θυλακιώδης) έχει αργή εξέλιξη και εξαιρετική πρόγνωση. Πρακτικά επιτυγχάνεται η ίαση των ασθενών μετά από την σωστή ριζική θεραπευτική αντιμετώπιση.
Η πρόγνωση είναι χειρότερη για το μυελοειδές καρκίνωμα, που συνδυάζεται με μεγαλύτερη πιθανότητα μεταστάσεων τόσο στους λεμφαδένες του τραχήλου όσο και σε μακρινά όργανα.
Τέλος, ο αναπλαστικός (αδιαφοροποίητος) καρκίνος είναι μία από τις πιο επιθετικές (‘άσχημες’) μορφές καρκίνου. Η εξέλιξη της νόσου είναι ταχύτατη, χωρίς συχνά να είναι δυνατόν να γίνει αφαίρεση του όγκου. Συχνά, η νόσος έχει άσχημη κατάληξη μέσα σε σύντομο σχετικά χρονικό διάστημα.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΑΚΟΡΑΦΑΣ, MD, PhD
Χειρουργός Θυρεοειδούς & Παραθυρεοειδών
Επ. Καθηγητής Χειρουργικής
Τ. Συντονιστής Διευθυντής Χειρουργικής Κλινικής ΑΓΙΟΥ ΣΑΒΒΑ
ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ: ΕΥΓΕΝΙΔΕΙΟ – ΜΗΤΕΡΑ – ΥΓΕΙΑ
